Od kilku miesięcy otrzymujemy coraz więcej zapytań dotyczących zagadnienia leasingu, jak również analizy umów, jakie podmioty podpisały na korzystanie z określonych aktywów – czy to w postaci leasingu, czy też dzierżawy lub najmu. Pojawiające się pytania wpłynęły na poświęcenie czasu nowemu standardowi MSSF/IFRS 16 oraz napisanie tego tekstu mającego na celu przeprowadzenie przez gąszcz niejasności nie tylko pracowników działów służb finansowo-księgowych, ale także (a może przede wszystkim) kierownictwo wyższego szczebla: dyrektorów finansowych, kontrolerów oraz członków zarządu. Na jakość sprawozdawczości finansowej według MSSF wpływ ma bowiem nie tylko wiedza księgowego, ale również prawidłowo wprowadzony obieg informacji w organizacji, odpowiednia świadomość kierownictwa odnośnie do filozofii MSSF oraz współpraca innych pionów organizacji z działem zajmującym się sprawozdawczością finansową.
Nowy standard nie tylko będzie obowiązywał te podmioty, które mają podpisane umowy leasingu (operacyjnego i finansowego), ale także jednostki zobowiązane innego rodzaju dokumentami, jak: dzierżawy, umowy najmu itp. Należy rozważyć każdorazowo umowę, która przenosi prawa do aktywa (lub zasadniczej części aktywa) na określony czas, w zamian za opłatę. Nie można natomiast sugerować się jej nazwą (tytułem).
W praktyce bardzo często umowy zwane umowami najmu, dzierżawy czy leasingu operacyjnego były z definicji traktowane jako te, które na gruncie prawa bilansowego nie spełniały definicji leasingu finansowego. Zastępowany standard nr 17 (MSR 17/IAS 17) wskazywał pewne kryteria, które musiały zostać spełnione, aby dane aktywo było wykazane w bilansie leasingobiorcy. Często umowy były tak konstruowane, aby uniknąć wykazywania w bilansie korzystającego aktywów i zobowiązań z tytułu podpisanego kontraktu.
Obecnie MSSF 16 istotnie zmienia koncepcję rozpatrywania umów pod kątem konieczności ujawnienia transakcji w bilansie leasingobiorcy. Większość zawartych kontraktów przenosi na korzystającego prawa do aktywa w zamian za opłatę, a więc gros leasingobiorców/najmujących będzie zobligowanych do zaprezentowania w swoim bilansie tego prawa, z którego korzysta. I nie mówimy tu stricte o aktywach, ale o samym prawie do korzystania z aktywa, które musi zostać odpowiednio wycenione.
Odpowiedzi na pytania klientów
Nasi klienci zadają liczne pytania: Czy podobnie jak dotychczas będą wyłączenia ze stosowania zasad MSSF 16? Jak wycenić aktywa (prawo do aktywów) wg nowych zasad? Jak zaprezentować w bilansie? Co w sytuacji, gdy wartości aktywów nie mamy wykazanej w umowie najmu lub gdy umowa zawarta jest na krótki okres (roku)?
Prezentujemy odpowiedzi na najczęściej zadawane pytania:
Kogo dotyczy MSSF 16?
Zasadniczo wszystkich stosujących MSSF oraz tych, na których zostaje przekazane prawo do kontroli nad użytkowaniem danego aktywa na określony czas, w zamian za opłatę (MSSF 16 § 9). Na potrzeby dalszych rozważań jako leasingobiorcę będziemy traktować wszystkie jednostki otrzymujące prawa do używania aktywa (lub zasadniczej części aktywa) na określony czas, w zamian za opłatę.
Nie oznacza to jednak, że standard nie przewiduje wyłączeń i zwolnień. MSSF 16 nie ma zastosowania do kwestii związanych z:
- aktywami biologicznymi (MSR 40);
- poszukiwaniem i oceną zasobów mineralnych (MSSF 6);
- usługami koncesji wskazanymi w KIMSF 12 (m.in. zarządzanie publicznymi drogami, mostami itp.);
- licencjami aktywów intelektualnych na bazie MSSF 15 i prawami na bazie umów licencyjnych z zakresu m.in. filmów czy patentów (MSR 38).
Leasingobiorca może, ale nie jest to wymagane, zastosować zasady MSSF 16 do wartości niematerialnych i prawnych, innych niż prawa z umów o licencję, takich jak: produkcje kinowe (filmy), patenty, prawa autorskie itp.1 Zatem – mając zawarte umowy na korzystanie z aut, samolotów, gruntów, budynków czy mniejszych sprzętów, takich jak zestawy komputerowe – korzystający staje się leasingobiorcą i powinien stosować zasady dotyczące leasingobiorców w zakresie ujawnień, wyceny i prezentacji leasingu, o ile nie skorzysta ze zwolnień.
Czy podobnie jak dotychczas będą wyłączenia ze stosowania zasad MSSF 16?
MSSF 16 podaje dwa możliwe zwolnienia – leasingobiorca może nie stosować zasad MSSF 16 do:
- umów krótkoterminowych, czyli trwających 12 lub mniej miesięcy;
- umów, których przedmiotem są prawa do korzystania z niskocennych aktywów, analizowanych według ceny tego nowego aktywa. Analizie poddawane jest odrębnie każde aktywo wynikające z kontraktu. Nie ma znaczenia ich skumulowana istotna wartość. Jeśli wartość nowego aktywa, z prawa do którego jednostka korzysta, jest niska (np. nie przekracza umownej i zasugerowanej w komentarzach do MSSF 16 kwoty 5000 USD), to spółka może – zgodnie z IFRS 16 – takiego prawa do użytkowania niskocennego aktywa nie przekształcać. Należy mieć na uwadze, że podana powyżej wartość progu 5000 USD jest tylko sugestią Rady, a nie obowiązującym przepisem.
Jak określić datę rozpoczęcia leasingu?
MSSF 16 podaje dwa kluczowe pojęcia związane z leasingiem. Pierwszym z nich jest inception date, czyli data, kiedy jednostka/ /leasingobiorca musi określić, czy kontrakt jest lub zawiera leasing. Jest to wcześniejszy dzień pomiędzy datą kontraktu a datą zobowiązania się stron kontraktu do jego zasadniczych warunków. Z punktu widzenia służb finansowo-księgowych ważniejsza wydaje się ta druga, tzw. commencement date (data początkowa), czyli moment, kiedy leasingodawca oddaje do dyspozycji/użytkowania przez leasingobiorcę określone aktywo. Wówczas na ten dzień leasingobiorca ujmuje w księgach i wycenia prawo do używania aktywów oraz bilansu zobowiązania.
Pozostałe 60% artykułu dostępne jest dla zalogowanych użytkowników serwisu.
Jeśli posiadasz aktywną prenumeratę przejdź do LOGOWANIA. Jeśli nie jesteś jeszcze naszym Czytelnikiem wybierz najkorzystniejszy WARIANT PRENUMERATY.
Zaloguj Zamów prenumeratę Kup dostęp do artykułuMożesz zobaczyć ten artykuł, jak i wiele innych w naszym portalu Controlling 24. Wystarczy, że klikniesz tutaj.
