MSSF 15 – kluczowe aspekty praktyczne

MSSF 15, który wszedł w życie w 2018 r., zastąpił dotychczasowe „stare” Standardy i Interpretacje, które tym samym przestały obowiązywać:

• MSR 18 „Przychody”,
• MSR 11 „Umowy o usługę budowlaną”,
• Interpretacja KIMSF 13 „Programy lojalnościowe”,
• Interpretacja KIMSF 15 „Umowy dotyczące budowy nieruchomości”,
• Interpretacja KIMSF 18 „Przekazanie aktywów przez klientów”,
• Interpretacja SKI 31 „Przychody – transakcje barterowe obejmujące usługi reklamowe”.

Cele nowego Standardu

Głównym celem nowego Standardu jest promowanie jednolitej rachunkowości dla rozpoznawania przychodu i zwiększenie porównywalności i przejrzystości informacji finansowych. Ponadto nowy Standard wymaga od spółek ujawniania w informacji dodatkowej w sprawozdaniach finansowych znacznie większej liczby informacji o sprzedaży i przychodach tak, aby inwestorzy i inni użytkownicy sprawozdań mogli otrzymać bardziej użyteczne dane.

Zasadniczo Standard ma zastosowanie do prawie wszystkich umów z klientami. Główne wyjątki dotyczą umów leasingowych, instrumentów finansowych oraz umów ubezpieczeniowych.

Podstawową zasadą nowego Standardu jest ujmowanie przychodów w sporządzanym sprawozdaniu finansowym w taki sposób, aby wykazać transfer towarów lub usług na rzecz klientów w takiej kwocie, która odzwierciedla wysokość wynagrodzenia (tj. płatność), którego spółka spodziewa się w zamian za zbyte towary lub zrealizowane usługi. Zgodnie z nowymi regulacjami przychód powstaje wówczas, gdy kontrola nad towarami lub usługami przechodzi „w ręce” klienta, zatem istotne znaczenie ma moment transferu kontroli. W celu dostosowania się do wymogów nowego Standardu spółki muszą dokonać szczegółowej weryfikacji wszystkich umów zawartych z klientami pod kątem analizy kluczowych warunków zawartych w tych umowach. Celem tej analizy jest uzyskanie pewności, iż zasady rozpoznawania przychodów przyjęte dla każdej umowy są zgodne z wymogami Standardu. W MSSF 15 wprowadzono również wytyczne określające, czy przychód należy rozpoznać w danym okresie, czy też są przesłanki do rozłożenia jego ujęcia w czasie.

Pięć kroków

W szczególności, aby uzyskać pewność, iż nowy Standard jest stosowany prawidłowo, spółki powinny podjąć następujące działania:

1. Dokonanie weryfikacji umów z klientami pod kątem kompletności i prawidłowości.
2. Określenie przedmiotu umowy, czyli świadczenia spółki na rzecz klientów, obowiązków stron zawartych umów.
3. Określenie ceny transakcyjnej.
4. Alokacja ceny wynikającej z umowy do poszczególnych świadczeń/zobowiązań wynikających z umowy.
5. Ujęcie przychodu w księgach rachunkowych i w sprawozdaniu finansowym w chwili, kiedy spółka zrealizuje zobowiązanie w zakresie świadczenia.

Adnotacja 1 – Identyfikacja umów powinna uwzględniać prawdopodobieństwo otrzymania zapłaty.

Adnotacja 2 – W niektórych przypadkach może być konieczność dokonania analizy kilku umów i ujęcia przychodów tak, jakby wynikały z jednej umowy zawartej z klientem.

Adnotacja 3 – Należy określić wynagrodzenie, którego otrzymanie jest oczekiwane przez spółkę, biorąc pod uwagę stały lub zmienny charakter ceny, jej formę (pieniężną i/lub niepieniężną), jak również wartość pieniądza w czasie w sytuacji, kiedy udzielono kontrahentowi dłuższego kredytu kupieckiego.

Adnotacja 4 – Należy przypisać przychody do poszczególnych świadczeń na bazie ich ceny jednostkowej, ale w przypadku dyskonta oraz innych elementów zmieniających cenę trzeba będzie również dokonać analizy, których świadczeń te elementy dotyczą i odpowiednio je zaalokować.

Adnotacja 5 – Ujęcie przychodów powinno nastąpić po spełnieniu przez spółkę zobowiązań wynikających z umowy, czyli po przekazaniu kontrahentowi towarów lub wykonaniu usługi na jego rzecz. Przychód może również wymagać rozpoznania w dłuższym okresie czasu (np. w przypadku usług budowlanych).

Uwaga

Nie zawsze musi być „typowa” pisemna umowa z klientami, aby MSSF 15 miał wpływ na sposób rozpoznawania przychodów (np. sieci sklepów prowadzące programy lojalnościowe).