26 lipca 2021 r. został opublikowany projekt Ustawy o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych oraz niektórych innych ustaw (tzw. Polski Ład). Proponowane zmiany to jedne z największych zmian podatkowych na przestrzeni ostatnich lat. Projekt ustawy to ponad 200 stron zmian, do których dodatkowo dochodzi ponad 200 stron uzasadnienia.
Zdaniem ministerstwa proponowane w Polskim Ładzie rozwiązania polepszą jakość życia Polaków i sprawią, że system podatkowy będzie bardziej sprawiedliwy, a firmy będą mogły się szybciej rozwijać.
Wstępna analiza przepisów może jednak dawać zupełnie inne odczucia. Nowelizacja wprowadza co prawda szereg rozwiązań dla firm, które teoretycznie mają zachęcić zagranicznych inwestorów do prowadzenia biznesu w Polsce, a tym, którzy już go tu prowadzą umożliwić korzystanie z różnego rodzaju preferencji. Niemniej w kontrze do tych regulacji stoi równie szeroka gama przepisów nakładających na przedsiębiorców dodatkowe obowiązki, w szczególności w zakresie transakcji z podmiotami zagranicznymi oraz zwiększająca wysokość zobowiązań podatkowych przedsiębiorców. Efektem tak skonstruowanych przepisów jest petycja ponad 42 tys. osób skierowana do Rzecznika Małych i Średnich Przedsiębiorców przeciw negatywnym zmianom podatkowym w Polskim Ładzie.
Jakie główne zmiany czekają przedsiębiorców?
W zakresie podatku CIT, zmiany możemy podzielić na te, które są pozytywne dla przedsiębiorców i na te, których celem jest uszczelnienie systemu podatkowego, a tym samym nakładają na firmy więcej obowiązków i sankcjonują pewne zachowania.
Polski Ład przewiduje wprowadzenie nowych ulg podatkowych, w tym m.in. ulgi na prototyp, której celem jest zmniejszenie zobowiązań podatkowych przedsiębiorców ponoszących koszty związane z produkcją próbną. Dodatkowo znowelizowano przepisy w zakresie już obowiązujących ulg B+R oraz IP Box, umożliwiając tym samym korzystanie przez firmy z obu tych ulg jednocześnie oraz wprowadzono nowe ulgi, tzw. ulgę na innowacyjnych pracowników oraz ulgę na robotyzację. Rozwój biznesu ma również ułatwiać tzw. ulga konsolidacyjna, której celem jest zachęcenie podatników CIT do nabywania udziałów lub akcji innych spółek.
Dodatkowo, na plus należy ocenić zmianę warunków umożliwiających skorzystanie z tzw. estońskiego CIT-u. Dotychczasowe zainteresowanie mechanizmem estońskiego CIT-u nie było duże, wprowadzenie mniej rygorystycznych warunków skorzystania z tego rozwiązania może przyczynić się do zwiększenia liczby podmiotów korzystających z tych preferencyjnych zasad opodatkowania. Zmiany polegają na usunięciu limitu przychodów, który wyłączał z systemu estońskiego większe podmioty. Uprawnione do skorzystania z systemu będą nie tylko spółki z o.o. i SA, ale również, na określonych zasadach, spółki komandytowe, spółki komandytowo-akcyjne. Zlikwidowany zostanie minimalny wolumen inwestycji, który w okresie spowolnienia gospodarczego był dla firm ważnym czynnikiem ryzyka. Powyżej opisane zmiany to oczywiście nie wszystkie propozycje, jakie pojawiły się w projekcie ustawy, niemniej jednak są to te najciekawsze, które mają pozytywnie wpłynąć na prowadzenie biznesu i zwiększanie dochodów firm.
Powyżej opisane zmiany to te, które należy ocenić jak najbardziej na plus, niestety jednak skoro projektodawca proponuje marchewkę, to również musi pojawić się kij. W projektowanych przepisach przysłowiowym kijem będzie szeroki katalog zmian, których celem jest uszczelnianie systemu podatku dochodowego. Na co więc muszą być gotowi przedsiębiorcy?
Doprecyzowano przesłanki dotyczące zagranicznej jednostki kontrolowanej (ZJK) poprzez wskazanie, iż za ZJK uważa się także podmiot, który będzie zarządzany z terytorium Polski, a więc w sposób zorganizowany i ciągły będą tu prowadzone jego bieżące sprawy. Rozszerzono również katalog przychodów pasywnych o świadczone usługi niematerialne, takie jak m. in. usługi doradcze, księgowe. Przekroczenie progu 33% tych przychodów spowoduje powstanie ZJK. Do katalogu podmiotów, które mogą być zakwalifikowane jako ZJK, dodano tzw. „spółki wydmuszki”, tj. spółki posiadające bardzo duże aktywa, ale niegenerujące przychodu lub generujące bardzo małe przychody.
Skutkiem powyższych zmian będzie sytuacja, w której zagranicznym podmiotom, zarządzanym przez polskich rezydentów polskie organy podatkowe będą mogły przypisać polską rezydencję i opodatkować zgodnie z naszymi przepisami. Dodatkowo, wprowadzono nową koncepcję tzw. przerzucania dochodów. Przepisy te mają utrudnić transfer przychodów do rajów podatkowych poprzez ukrócenie praktyk tworzenia za granicą (np. na Cyprze) spółek, do których wyprowadzane są z Polski dochody bez podatku. Dzięki tej zmianie środki wysyłane do spółek-wydmuszek mają być opodatkowane w Polsce.
Problemem dla wielu firm mogą być również nowe regulacje w zakresie tzw. „ukrytej dywidendy”, których celem jest ograniczenie generowania sztucznych kosztów uzyskania przychodu w postaci wypłaty na rzecz wspólników. W przypadku stwierdzenia, iż wypłacane świadczenie ma charakter ukrytej dywidendy, wartość tego świadczenia nie będzie kosztem uzyskania przychodu dla firmy.
Dodatkowo wprowadzono zupełnie nowy art. 24aa, którego celem jest uniemożliwienie „przerzucania dochodów” pomiędzy podmiotami powiązanymi przy wykorzystaniu w tym celu transakcji wewnątrzgrupowych. W przypadku, w którym organ podatkowy zauważy proceder przerzucania dochodów, podatnik będzie zobowiązany do zapłacenia podatku w wysokości 19%, liczonych od wartości tzw. przerzuconych dochodów. Będzie to dodatkowe obciążenie podatnika, poza opłacanym przez niego standardowo podatkiem dochodowym.
Proponowane zmiany w połączeniu z już obowiązującymi przepisami, w tym w szczególności w zakresie transakcji realizowanych m.in. z rajami podatkowymi, prowadzą do wniosku, że Ministerstwo Finansów chce jak najbardziej utrudnić nawiązywanie relacji gospodarczych ze spółkami zagranicznymi i skupić działalność wszystkich przedsiębiorców wyłącznie w Polsce.
Zmiany w ustawie o podatku dochodowym od osób prawnych to oczywiście tylko czubek góry lodowej, musimy bowiem pamiętać, że rewolucja będzie toczyła się również na gruncie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych i tutaj niestety efekt zmian przyniesie znaczne zwiększenie zobowiązań podatkowych.
Proponowane zmiany zakładają bowiem:
→ Likwidację możliwości odliczenia składki zdrowotnej od podatku dla podatników rozliczających się według zasad ogólnych. Obecnie składka zdrowotna jest w większości odliczalna od podatku dochodowego, składka w wysokości 9% podstawy obliczania jest odliczalna od podatku w wysokości 7,75% podstawy obliczania, stąd tylko 1,25% podstawy obliczania składki obecnie pokrywane jest z dochodu danego podatnika.
→ Przedsiębiorcy płacący PIT według 19-procentowej stawki liniowej, stawkę zdrowotną zapłacą w wysokości 4,9% dochodu. Składka nie będzie jednak mogła być mniejsza niż 9% najniższego wynagrodzenia.
→ Zmianę zasady obliczania składki zdrowotnej w przypadku przedsiębiorców. Zgodnie z założeniami projektu, składka zdrowotna przedsiębiorców będzie obliczana od dochodu.
→ Wprowadzenie składki zdrowotnej od wynagrodzeń członków zarządów. Projekt wprowadza obowiązek opłacania składek zdrowotnych od wynagrodzeń osób powoływanych do pełnienia funkcji na mocy aktu powołania.
Na plus natomiast należy ocenić zmianę kwoty wolnej i progu podatkowego. Kwota wolna od podatku w wysokości 30 000 PLN zostanie wprowadzona dla wszystkich podatników rozliczających dochody według progresji. Stawka 32% będzie obowiązywać od dochodów powyżej 120 000 PLN rocznie. Obecnie jest to 85 528 PLN.
Jak przygotować się na zmiany i czy procedury podatkowe mogą pomóc?
Sam Polski Ład nie nakłada na przedsiębiorców żadnych nowych obowiązków związanych z koniecznością wdrożenia odpowiednich procedur podatkowych. Niemniej jednak, mając na uwadze ilość proponowanych zmian, w tym w szczególności zmian w zakresie zasad rozliczania i dokonywania transakcji z podmiotami zagranicznymi oraz zmian zasad opodatkowania określonych form prowadzenia działalności, zasadnym wydaje się stwierdzenie, że przedsiębiorcy powinni opracować i wdrożyć w swoich jednostkach rozwiązania, które nie tylko ułatwią im poruszanie się w gąszczu nowych obowiązków, ale również pozwolą na dochowanie tzw. należytej staranności w przypadkach realizowania transakcji z zagranicznymi podmiotami lub podmiotami powiązanymi z własnej grupy kapitałowej. Brak odpowiednich regulacji w firmach może bowiem przyczynić się w przyszłości do negatywnych konsekwencji wynikających z nieznajomości odpowiednich regulacji, a tym samym nieprawidłowego zastosowania przepisów Polskiego Ładu.
Pamiętajmy jednak, że opisywane zmiany i wynikające z nich obowiązki to dopiero projekt przepisów, prace legislacyjne wciąż trwają i aktualnie są na etapie pierwszego czytania w Sejmie. W związku z powyższym część regulacji z pewnością może ulec jeszcze zmianie. Niemniej jednak już teraz możemy zastanowić się czy jesteśmy gotowi na tę rewolucję, w jaki sposób poszczególne zmiany wpłyną na naszą indywidualną działalność i czy zasadnym nie będzie wprowadzenie w przedsiębiorstwie odpowiednich norm w zakresie stosowania nowych przepisów.
Możesz zobaczyć ten artykuł, jak i wiele innych w naszym portalu Controlling 24. Wystarczy, że klikniesz tutaj.
