Zakup środka trwałego finansowany z dotacji

Definicja dotacji została zawarta w art. 126 ustawy z dnia 27 sierpnia 2009 r. o finansach publicznych (Dz. U. z 2017 r. Nr 0, poz. 2077), zgodnie z którym poprzez dotacje rozumiemy podlegające szczególnym zasadom rozliczania środków z budżetu państwa, budżetu jednostek samorządu terytorialnego oraz z państwowych funduszy celowych przeznaczone na podstawie niniejszej ustawy, odrębnych ustaw lub umów międzynarodowych na finansowanie lub dofinansowanie realizacji zadań publicznych.

Ustawodawca w prawie bilansowym jednoznacznie określił, w jaki sposób jednostka powinna zaewidencjonować w księgach rachunkowych dotację na środki trwałe, bowiem w myśl art. 41 ust. 1 pkt 2 ustawy z dnia 29 września 1994 r. o rachunkowości (Dz. U. z 2018 r., poz. 395, dalej UoR) środki pieniężne otrzymane na sfinansowanie nabycia lub wytworzenia środków trwałych, w tym także środków trwałych w budowie oraz prac rozwojowych, jeżeli stosownie do innych ustaw nie zwiększają one kapitałów (funduszy) własnych. Zaliczone do rozliczeń międzyokresowych przychodów kwoty zwiększają stopniowo pozostałe przychody operacyjne, równolegle do odpisów amortyzacyjnych lub umorzeniowych od środków trwałych lub kosztów prac rozwojowych sfinansowanych z tych źródeł.

Zgodnie z powyższym, tego typu dofinansowanie lub całkowita pomoc nabycia składnika majątku z programów pomocowych wymaga zaliczenia wsparcia do rozliczeń międzyokresowych przychodów. Odnosi się je w pozostałe przychody operacyjne, równolegle do odpisów amortyzacyjnych, które to jednostka powinna dokonywać na zasadach ogólnych zawartych w prawie bilansowym. Odpisów amortyzacyjnych od środka trwałego sfinansowanego dotacją dokonuje się drogą systematycznego, planowanego rozłożenia jego wartości początkowej na ustalony okres amortyzacji, zaś rozpoczęcie amortyzacji powinno nastąpić nie wcześniej niż po przyjęciu środka trwałego do używania, natomiast zakończenie amortyzacji nie później niż z chwilą zrównania wartości odpisów amortyzacyjnych lub umorzeniowych z wartością początkową środka trwałego lub przeznaczenia go do likwidacji, sprzedaży lub stwierdzenia jego niedoboru, z ewentualnym uwzględnieniem przewidywanej przy likwidacji ceny sprzedaży netto pozostałości środka trwałego, co wynika z literalnego brzmienia art. 32 UoR.

Otrzymując środki z dotacji, mamy do czynienia najczęściej z dwoma przypadkami, mianowicie może wystąpić sytuacja, w której dotacja wpływa na rachunek bankowy jednostki przed oddaniem środka trwałego do użytkowania i rozpoczęciem jego amortyzacji oraz kiedy otrzymana dotacja wpłynęła już po oddaniu do używania środka trwałego i rozpoczęciu jego amortyzacji. W sytuacji, gdy dotacja na finansowanie nabycia lub budowy środka trwałego wpłynie do jednostki już po przyjęciu tego środka do używania i tym samym po rozpoczęciu odpisów amortyzacyjnych, to dla celów bilansowych nie koryguje się wcześniej dokonanych odpisów. Rozliczenia należy dokonać poprzez jednorazowe odniesienie do pozostałych przychodów operacyjnych kwoty dotacji ustalonej proporcjonalnie do odpisów amortyzacyjnych, które zostały dokonane przez jednostkę do dnia otrzymania dotacji. Szczególnie problematyczna z punktu widzenia podatkowego jest sytuacja, w której jednostka otrzymuje dotację już po przyjęciu środka trwałego do użytkowania oraz dokonuje odpisów amortyzujących. Wówczas podatnik zobowiązany jest do dokonania korekty do celów podatkowych. Dotychczas pojawiało się wiele wątpliwości co do okresu dokonania owej korekty, natomiast wszelkie wątpliwości zostały rozwiane przez Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej, który dokonał zmiany do wcześniej wydanej interpretacji indywidualnej z dnia 21 kwietnia 2017 r., w której zawarł kontrowersyjne stanowisko w zakresie określenia momentu korekty kosztów, w zakresie dokonanych odpisów amortyzacyjnych od środków trwałych sfinansowanych po części dotacją. Bowiem co do zasady dotacje związane z prowadzoną działalnością gospodarczą są opodatkowane podatkiem dochodowym. Natomiast w tym przypadku istnieje kilka wyjątków, a wśród nich są m.in. środki trwałe, których zakup czy wytworzenie finansowane dotacją nie stanowi przychodu podatkowego. Problematyka tego zagadnienia dotyczy głównie momentu otrzymania środków z dotacji, które mogą trafić na rachunek bankowy podatnika dużo później niż faktyczne rozpoczęcie amortyzacji środka trwałego, który został nabyty w tym celu. Ostatecznie Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej w interpretacji indywidualnej z dnia 13 czerwca 2017 r. (sygn. akt: 1462-IPPB6.4510.37.2017.2.AG) stwierdził, iż podatnik powinien dla celów podatkowych dokonać korekty w okresie, w którym dotacja wpłynęła na jego rachunek.

„(…) Od chwili podpisania umowy o dofinansowanie do momentu otrzymania dotacji podatnik nie jest w stanie prawidłowo wyliczyć kwoty zwrotu, co ma istotny wpływ na obliczenie proporcji udziału dotacji w finansowaniu środków trwałych. Jest to możliwe dopiero po przekazaniu podatnikowi kwoty dofinansowania i to w tym właśnie momencie powinien dokonać korekty odpisów amortyzacyjnych. Dopiero po otrzymaniu dofinansowania możliwe jest prawidłowe określenie wartości odpisów amortyzacyjnych, które nie stanowią kosztów uzyskania przychodów. Korekty tej należy dokonać na bieżąco w momencie fizycznego zwrotu.

Sądy prezentują takie samo stanowisko. Ich zdaniem otrzymana dotacja na zakup (wytworzenie) środka trwałego po jego przyjęciu do używania i rozpoczęciu amortyzacji nie powoduje obowiązku korekty kosztów wstecz, tylko potrzebę jednorazowego ich zmniejszenia w okresie rozliczeniowym, w którym otrzymano dotację (…)”.

Należy tylko odpowiednią część dotacji, która została ustalona proporcjonalnie do odpisów amortyzacyjnych dokonanych do dnia otrzymania dotacji, odnieść jednorazowo do pozostałych przychodów operacyjnych.