MSR 2 – wycena zapasów – porównanie do uor

Cel i zakres MSR 2

Celem MSR 2 jest uregulowanie sposobu księgowania zapasów. Standard zawiera praktyczne wytyczne dotyczące ustalania ceny nabycia lub kosztu wytworzenia zapasów i ich późniejszego zaliczenia w ciężar kosztów okresu. Standard podaje wytyczne odnoszące się do metod przypisywania ponoszonych wydatków do ceny nabycia lub kosztu wytworzenia zapasów.

Zgodnie z MSR 2 w skład zapasów wchodzą materiały, towary oraz produkcja w toku. Z zakresu standardu wykluczono:

1. produkcję w toku wynikającą z umów o usługę budowlaną, łącznie z bezpośrednio z nią powiązanymi umowami o świadczenie usług,
2. instrumenty finansowe,
3. aktywa biologiczne powiązane z działalnością rolniczą i produkcją rolniczą na moment zbiorów.

   Przepisów standardu nie stosuje się również do wyceny zapasów przechowywanych przez:

1. producentów produktów rolnych i leśnych, zebranej/pozyskanej produkcji rolnej, zasobów mineralnych i produktów mineralnych, jeśli zgodnie z powszechnie przyjętym rozwiązaniem sektora przemysłu są one wycenianie w wartości netto możliwej do uzyskania. Gdy takie zapasy wycenione są w wartości netto możliwej do uzyskania, zmiany tej wartości odnoszone są do sprawozdania z całkowitych dochodów okresu, w którym miała ona miejsce,
2. pośredników w handlu towarami, którzy wyceniają swoje zapasy według wartości godziwej pomniejszonej o koszty doprowadzenia do sprzedaży. Jeśli takie zapasy wyceniane są w wartości godziwej pomniejszonej o koszty doprowadzenia do sprzedaży, zmiany tej wartości odnoszone są do sprawozdania z całkowitych dochodów okresu, w którym miała ona miejsce.

Definicja zapasów

Definicja zapasów według MSR 2 skupia się na funkcji, jaką zapasy spełniają w działalności gospodarczej jednostki. Zgodnie z MSR 2 zapasy to aktywa:

1. przeznaczone do sprzedaży w toku zwykłej działalności gospodarczej,
2. będące w trakcie produkcji przeznaczonej na taką sprzedaż lub
3. mające postać materiałów lub dostaw surowców zużywanych w procesie produkcyjnym lub w trakcie świadczenia usług.

Na zapasy składają się dobra zakupione i przeznaczone do odsprzedaży, na przykład towary zakupione przez jednostkę handlu detalicznego w celu ich odsprzedaży lub grunty i inne nieruchomości przeznaczone do odsprzedaży. Do zapasów zalicza się także wyroby gotowe wyprodukowane lub będące w trakcie wytwarzania ich przez jednostkę, łącznie z materiałami i surowcami oczekującymi na wykorzystanie w procesie produkcji. W przypadku jednostki świadczącej usługi, do zapasów zalicza się wydatki poniesione na realizację usług, w odniesieniu do których jednostka nie ujęła jeszcze przychodów.

Zapasy zdefiniowane zostały również w Ustawie z dnia 29 września 1994 r. o rachunkowości (Dz. U. z 2017 r., poz. 1089), gdzie ujęte zostały jako rzeczowe aktywa obrotowe w art. 3 ust. 1 pkt 19, zgodnie z którym rozumie się przez to materiały nabyte w celu zużycia na własne potrzeby, wytworzone lub przetworzone przez jednostkę produkty gotowe (wyroby i usługi) zdatne do sprzedaży lub w toku produkcji, półprodukty oraz towary nabyte w celu odprzedaży w stanie nieprzetworzonym. Zapasy wykazywane są w bilansie w pozycji aktywów B.I.

Wycena zapasów

Zgodnie z MSR 2 i art. 28 ust. 11 pkt 1 ustawy o rachunkowości zapasy wycenia się na dzień bilansowy w cenie nabycia lub koszcie wytworzenia albo też według wartości netto możliwej do uzyskania, w zależności od tego, która z kwot jest niższa.

Na cenę nabycia lub koszt wytworzenia zapasów składają się wszystkie koszty zakupu, koszty przetworzenia oraz inne koszty poniesione w trakcie doprowadzania zapasów do ich aktualnego miejsca i stanu.

W MSR 2 koszty związane z nabyciem lub wytworzeniem zapasów dzielą się na:

• koszty zakupu, które składają się z ceny zakupu, ceł importowych i pozostałych podatków oraz kosztów transportu, załadunku i wyładunku oraz innych kosztów dających się bezpośrednio przyporządkować do pozyskania wyrobów gotowych, materiałów i usług. Przy określaniu kosztów zakupu odejmuje się opusty, rabaty handlowe i inne podobne pozycje,
• koszty przetworzenia, na które składają się koszty związane bezpośrednio z jednostką produkcji, takie jak bezpośrednia robocizna. Składają się na nie także systematycznie przypisane, stałe i zmienne pośrednie koszty produkcji, poniesione przy przetwarzaniu materiałów na gotowe dobra. Stałymi pośrednimi kosztami produkcji są te pośrednie koszty produkcji, które pozostają stosunkowo niezmienne niezależnie od wielkości produkcji, takie jak koszty amortyzacji i utrzymania budynków, wyposażenia fabryki oraz produkcyjne (fabryczne) koszty zarządzania i administracji. Zmiennymi pośrednimi kosztami produkcji są te pośrednie koszty produkcji, które zmieniają się bezpośrednio lub prawie bezpośrednio wraz ze zmianą wielkości produkcji, takie jak pośrednie koszty materiałów i robocizny,
• pozostałe koszty, do których zalicza się ceny nabycia lub kosztu wytworzenia zapasów tylko w takim zakresie, w jakim ponosi się je celem doprowadzenia zapasów do ich aktualnego stanu i miejsca. Odpowiednie będzie, na przykład, zaliczenie do ceny nabycia lub kosztu wytworzenia zapasów pośrednich kosztów pozaprodukcyjnych oraz kosztów zaprojektowania produktów dla konkretnych klientów.