Działalność gospodarcza jest nierozerwalnie związana z ponoszeniem kosztów, które powinny być pokryte uzyskanymi przychodami ze sprzedaży wytworzonych produktów. Wynika to z zasady racjonalnego gospodarowania, zgodnie z którą koszty powinny się kształtować na odpowiednim poziomie, a uzyskane przychody ze sprzedaży powinny być wyższe od kosztów, aby uzyskać zysk z prowadzonej działalności. Koszty i przychody warunkują prowadzenie działalności gospodarczej, jeżeli wzrost przychodów jest silniejszy od dynamiki kosztów, dlatego firmy stale dążą do obniżki kosztów.
Wybór postaci rachunku zysków i strat należy do jednostki i powinien być potwierdzony decyzją (uchwałą) kierownika jednostki, wyrażoną na piśmie, określającą przyjęte przez nią do stosowania zasady rachunkowości spośród określonych przepisami ustawy. Bez względu na przyjęty przez jednostkę wariant sporządzania tej części sprawozdania finansowego (rachunek zysków i strat kalkulacyjny lub porównawczy) należy uwzględnić wymagania wynikające z określonych ustawą nadrzędnych zasad rachunkowości oraz przepisów regulujących gospodarkę finansową poszczególnych grup jednostek, jak np. jednostek mikro i jednostek małych w rozumieniu ustawy o rachunkowości.
Rachunek zysków i strat w postaci porównawczej charakteryzuje się tym, że przedstawia się w nim koszty działalności operacyjnej według poszczególnych rodzajów, przychody netto ze sprzedaży z uwzględnieniem zmian stanu produktów (na zwiększenie lub zmniejszenie) oraz koszty wytworzenia produktów na własne potrzeby jednostki. Sporządzenie rachunku zysków i strat według wariantu porównawczego jest możliwe tylko wtedy, gdy ewidencja i rozliczanie kosztów działalności operacyjnej w księgach rachunkowych jednostki gospodarczej odbywają się równoczenie w układzie rodzajowym i układzie funkcjonalnym, albo wówczas, gdy koszty te są ewidencjonowane i rozliczane tylko z zastosowaniem ewidencji kosztów w układzie rodzajowym.
Rachunek zysków i strat w postaci kalkulacyjnej – w przeciwieństwie do sporządzanego według wariantu porównawczego –wyróżnia się tym, że nie prezentuje się w nim kosztów działalności operacyjnej w układzie rodzajowym, lecz wyłącznie w układzie kalkulacyjnym, wyszczególniając:
- koszt wytworzenia sprzedanych produktów,
- wartość sprzedanych towarów i materiałów,
- koszty sprzedaży (w tym koszty handlowe),
- koszty ogólnego zarządu.
|
A. Przychody netto ze sprzedaży produktów, towarów i materiałów, w tym: |
A. Przychody netto ze sprzedaży i zrównane z nimi, w tym: |
|
|
|
I Przychody netto ze sprzedaży produktów |
I Przychody netto ze sprzedaży produktów |
|
II Przychody netto ze sprzedaży towarów i materiałów |
II Zmiana stanu produktów (zwiększenie – wartość dodatnia; zmniejszenie – wartość ujemna) |
|
|
III Koszt wytworzenia produktów na własne potrzeby jednostki |
|
|
IV Przychody netto ze sprzedaży towarów i materiałów |
|
B. Koszty sprzedanych produktów, towarów i materiałów, w tym: |
B. Koszty działalności operacyjnej |
|
I Amortyzacja |
|
I Koszt wytworzenia sprzedanych produktów |
II Zużycie materiałów i energii |
|
II Wartość sprzedanych towarów i materiałów |
III Usługi obce |
|
|
IV Podatki i opłaty, w tym: |
|
C. Zysk (strata) brutto ze sprzedaży (A - B) |
|
|
|
V Wynagrodzenia |
|
D. Koszty sprzedaży |
VI Ubezpieczenia społeczne i inne świadczenia, w tym: |
|
|
|
|
E. Koszty ogólnego zarządu |
VII Pozostałe koszty rodzajowe |
|
|
VIII Wartość sprzedanych towarów i materiałów |
|
F. Zysk (strata) ze sprzedaży (C - D - E) |
C. Zysk (strata) ze sprzedaży (A - B) |
|
G. Pozostałe przychody operacyjne |
D. Pozostałe przychody operacyjne |
|
I Zysk z tytułu rozchodu niefinansowych aktywów trwałych |
I Zysk z tytułu rozchodu niefinansowych aktywów trwałych |
|
II Dotacje |
II Dotacje |
|
III Aktualizacja wartości aktywów niefinansowych |
III Aktualizacja wartości aktywów niefinansowych |
|
IV Inne przychody operacyjne |
IV Inne przychody operacyjne |
|
H. Pozostałe koszty operacyjne |
E. Pozostałe koszty operacyjne |
|
I Strata z tytułu rozchodu niefinansowych aktywów trwałych |
I Strata z tytułu rozchodu niefinansowych aktywów trwałych |
|
II Aktualizacja wartości aktywów niefinansowych |
II Aktualizacja wartości aktywów niefinansowych |
|
III Inne koszty operacyjne |
III Inne koszty operacyjne |
|
I. Zysk (strata) z działalności operacyjnej (F + G - H) |
F. Zysk (strata) z działalności operacyjnej (C + D - E) |
|
J. Przychody finansowe |
G. Przychody finansowe |
|
I Dywidendy i udziały w zyskach, w tym: |
I Dywidendy i udziały w zyskach, w tym: |
|
a) od jednostek powiązanych, w tym: |
a) od jednostek powiązanych, w tym: |
|
|
|
b) od jednostek pozostałych, w tym: |
b) od jednostek pozostałych, w tym: |
|
|
|
II Odsetki, w tym: |
II Odsetki, w tym: |
|
|
|
III Zysk z tytułu rozchodu aktywów finansowych, w tym: |
III Zysk z tytułu rozchodu aktywów finansowych, w tym: |
|
|
|
IV Aktualizacja wartości aktywów finansowych |
IV Aktualizacja wartości aktywów finansowych |
|
V Inne |
V Inne |
|
K. Koszty finansowe |
H. Koszty finansowe |
|
I Odsetki, w tym: |
I Odsetki, w tym: |
|
|
|
II Strata z tytułu rozchodu aktywów finansowych, w tym: |
II Strata z tytułu rozchodu aktywów finansowych, w tym: |
|
|
|
III Aktualizacja wartości aktywów finansowych |
III Aktualizacja wartości aktywów finansowych |
|
IV Inne |
IV Inne |
|
L. Zysk (strata) brutto (I + J - K) |
I. Zysk (strata) brutto (F + G - H) |
|
M. Podatek dochodowy |
J. Podatek dochodowy |
|
N. Pozostałe obowiązkowe zmniejszenia zysku (zwiększenia straty) |
K. Pozostałe obowiązkowe zmniejszenia zysku (zwiększenia straty) |
|
O. Zysk (strata) netto (L - M - N) |
L. Zysk (strata) netto (I - J - K) |
Pozostałe 70% artykułu dostępne jest dla zalogowanych użytkowników serwisu.
Jeśli posiadasz aktywną prenumeratę przejdź do LOGOWANIA. Jeśli nie jesteś jeszcze naszym Czytelnikiem wybierz najkorzystniejszy WARIANT PRENUMERATY.
Zaloguj Zamów prenumeratę Kup dostęp do artykułuMożesz zobaczyć ten artykuł, jak i wiele innych w naszym portalu Controlling 24. Wystarczy, że klikniesz tutaj.
