W ostatnich latach można zaobserwować dynamiczny rozwój rynku walut wirtualnych. Obowiązujące przepisy, które regulują opodatkowanie dochodów osób fizycznych oraz osób prawnych, nie uwzględniały do tej pory specyfiki transakcji z użyciem tych walut. Powodowało to wiele wątpliwości interpretacyjnych przy opodatkowaniu dochodów z obrotu kryptowalutami.
Do ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych (updop) wprowadzono zmiany, które kompleksowo regulują kwestię opodatkowania dochodów uzyskanych z obrotu walutami wirtualnymi.
Nowe regulacje obejmują obrót walutami wirtualnymi zdefiniowanymi w ustawie z 1 marca 2018 r. o przeciwdziałaniu praniu pieniędzy oraz finansowaniu terroryzmu.
Według tej ustawy waluta wirtualna to cyfrowe odwzorowanie wartości, które nie jest:
- prawnym środkiem płatniczym emitowanym przez NBP, zagraniczne banki centralne lub inne organy administracji publicznej,
- międzynarodową jednostką rozrachunkową ustanawianą przez organizację międzynarodową i akceptowaną przez poszczególne kraje należące do tej organizacji lub z nią współpracujące,
- pieniądzem elektronicznym w rozumieniu ustawy z 19 sierpnia 2011 r. o usługach płatniczych,
- instrumentem finansowym w rozumieniu ustawy z 29 lipca 2005 r. o obrocie instrumentami finansowymi,
- wekslem lub czekiem oraz jest wymienialne w obrocie gospodarczym na prawne środki płatnicze i akceptowane jako środek wymiany, a także może być elektronicznie przechowywane lub przeniesione albo może być przedmiotem handlu elektronicznego.
Definicja ta obejmuje zarówno tzw. kryptowaluty, jak i scentralizowane waluty wirtualne. Użyte pojęcie jest dosłownym tłumaczeniem pojęcia „virtual currencies" stosowanego przez FATF (Financial Action Task Force) dla określenia walut niebędących prawnymi środkami płatniczymi i obejmującego zarówno kryptowaluty (takie jak np. Bitcoin, Monero, Litecoin itp.), jak i scentralizowane waluty wirtualne (takie jak np. WebMoney czy PerfectMoney). Scentralizowana waluta wirtualna posiada jednego centralnego administratora, który zarządza ich wydawaniem i dystrybucją, a także prowadzi centralny rejestr płatności i posiada uprawnienie do wykupu jednostek danej waluty wirtualnej.
Zakwalifikowanie przychodów z obrotu walutami wirtualnymi do źródła „kapitały pieniężne"
Przychody z obrotu walutami wirtualnymi u podatników CIT kwalifikowane są do zysków kapitałowych. Dla przychodów z tego tytułu określone zostały szczególne zasady opodatkowania. Przychody te nie są łączone z innymi przychodami. Kwalifikacja do źródła przychodów „kapitały pieniężne" zostanie dokonana nawet wtedy, gdy podatnik będzie osiągał przychody z obrotu walutami wirtualnymi w ramach prowadzonej działalności gospodarczej.
W konsekwencji przyjęcia powyższych zasad poniesiona strata z obrotu walutami wirtualnymi nie będzie mogła być odliczona od innych dochodów podatnika, np. ze sprzedaży akcji czy z prowadzonej działalności gospodarczej.
Przychody z obrotu walutami wirtualnymi
Do przychodów zaliczane są przychody ze sprzedaży walut wirtualnych na giełdzie, w kantorze oraz na wolnym rynku, czyli przychody z wymiany waluty wirtualnej na prawny środek płatniczy.
Na równi ze sprzedażą walut wirtualnych traktowana będzie zapłata takimi walutami za towar, usługę lub prawo majątkowe niebędącymi walutą wirtualną oraz regulowanie innych zobowiązań walutą wirtualną. W tym przypadku przychód z kapitałów pieniężnych będzie odpowiadał cenie zakupionego towaru lub usługi.
Wymiana między walutami wirtualnymi, niezależnie od tego, czy jest dokonywana na giełdzie czy jednostkowo, pozostanie obojętna w podatku dochodowym.
Koszty uzyskania przychodów
Opodatkowaniu podlega dochód podatnika, czyli uwzględnia się wydatki związane z obrotem walutą wirtualną.
Międzyokresowe rozliczanie kosztów uzyskania przychodów
Przy tej metodzie nie jest konieczne identyfikowanie konkretnych wydatków z konkretnymi przychodami. Wszystkie koszty, jakie podatnik poniesie w danym roku podatkowym, będzie obowiązany wykazać w zeznaniu rocznym, niezależnie od tego, czy w tym samym roku uzyska przychód, czy też nie.
Koszty danego roku podatkowego, które przewyższą uzyskane w tym roku przychody, zwiększą koszty podatkowe następnego roku podatkowego.
Określenie kosztów uzyskania przychodów
Kosztami podatkowymi są udokumentowane wydatki na nabycie walut wirtualnych, poniesione w danym roku podatkowym, ale wyłącznie bezpośrednio związane z nabyciem i sprzedażą walut wirtualnych. Kosztami uzyskania przychodów są więc w szczególności koszty finansowania zakupu walut wirtualnych (koszty pożyczek, kredytów itp.).
Pobór podatku
W ustawie przyjęta jest zasada samoobliczenia podatku, bez pośrednictwa płatnika.
Od dochodów uzyskanych z odpłatnego zbycia walut wirtualnych podatek dochodowy wynosi 19% uzyskanego dochodu.
Podatek jest rozliczany w zeznaniu rocznym. W trakcie roku podatnicy nie są zobowiązani wpłacać zaliczek na podatek. Ponieważ obrót walutami wirtualnymi możliwy jest na różnych płaszczyznach (giełda polska, giełda zagraniczna, kantor, obrót prywatny), ustawa nie przewiduje wprowadzania przepisów obligujących określone podmioty do sporządzania informacji dla podatników oraz urzędów skarbowych o dokonanych w danym roku podatkowym transakcjach sprzedaży walut wirtualnych. W większości takich transakcji dane nabywcy, zbywcy waluty wirtualnej nie są bowiem weryfikowane.
„Wykopywanie" walut wirtualnych przez kopaczy
W zależności od tego, na czyj rachunek dany podmiot będzie „kopał”, uzyskane przychody będą kwalifikowane do poszczególnych źródeł. Jeżeli „kopacz” będzie to robił na własny rachunek i sam sprzedawał waluty wirtualne (płacił nimi za towar/usługę), przychód z kapitałów pieniężnych (zysków kapitałowych) powstanie u niego w momencie sprzedaży (zapłaty).
W przypadku, gdy „kopacz” będzie to robił na cudze zlecenie (umowa zlecenia, umowa o pracę itp.), wartość otrzymanych walut wirtualnych w ramach wynagrodzenia opodatkowana będzie jak wynagrodzenie za pracę (z tytułu umowy zlecenia), niezależnie od tego czy wynagrodzenie będzie wypłacone w walutach wirtualnych w całości czy w części. Natomiast w momencie sprzedaży przez „kopacza” tak pozyskanych walut (zapłaty nimi) powstały przychód będzie kwalifikowany do źródła przychodów z kapitałów pieniężnych (zysków kapitałowych).
Sprzedaż towarów/usług rozliczana walutami wirtualnymi
Przyjęcie płatności przez przedsiębiorcę za towar/usługę w postaci waluty wirtualnej traktowane jest jak dwie umowy. Każda ze stron zawartej umowy jest zarówno sprzedawcą, jak i nabywcą. Przychodem przedsiębiorcy ze sprzedaży np. towaru jest cena (wartość) tego towaru. Natomiast w momencie sprzedaży przez przedsiębiorcę tak pozyskanych walut (zapłaty nimi) powstały przychód kwalifikowany jest do źródła przychodów z kapitałów pieniężnych (zysków kapitałowych).
Przypisy / Źródła / Podstawa prawna
- art. 7b, art. 15 ust. 11-13, art. 16 ust. 75, art. 22d ustawy z 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych – j.t. Dz.U. z 2018 r. poz. 1036; ost.zm. Dz.U. z 2019 r. poz. 37
- druk nr 2860. Rządowy projekt ustawy o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych, ustawy – Ordynacja podatkowa oraz niektórych innych ustaw. Data pisma: 25.09.2018 r.
Możesz zobaczyć ten artykuł, jak i wiele innych w naszym portalu Controlling 24. Wystarczy, że klikniesz tutaj.
