JPK, czyli jak cyfryzacja podatków zmienia realia prowadzenia biznesu

Początkowo ustawodawca nie zakładał, że raportowanie w formie plików JPK stanie się regularnym obowiązkiem wszystkich podatników VAT w Polsce. Jednak po kilku miesiącach w nowelizacji ustawy opublikowanej 13 maja 2016 r. taki obowiązek się pojawił. I, jak możemy obserwować na przestrzeni ostatnich lat, raportowanie zakreśla coraz szersze kręgi, maksymalizując uszczelnianie systemu podatkowego, eliminując z życia gospodarczego kolejne podejrzane działalności (przynajmniej w teorii) i na dobre gruntownie zmieniając dotychczasowe reguły prowadzenia biznesu. Ci, którzy nie potraktowali poważnie cyfryzacji państwa i podatków, wcześniej czy później znajdą się na celowniku aparatu skarbowego. Co do tego nie ma wątpliwości. Warto więc na chwilę się zatrzymać i prześledzić, w jaki sposób cyfryzacja podatkowa w postaci JPK zmieniła procesy biznesowe w polskich przedsiębiorstwach. Taka analiza pozwoli lepiej zrozumieć kolejne zmiany, które czekają już za rogiem wraz z wprowadzeniem nowej struktury JPK_VAT (do niedawna jeszcze znanej jako JPK_VDEK).

Od papieru do plików XML

Czy pamiętacie Państwo jeszcze papierowe deklaracje podatkowe składane przez podatników? Ja owszem, pamiętam, mam jednak wrażenie, że to było bardzo dawno temu. Wiele się od tego czasu zmieniło. Chcę zwrócić uwagę na tylko jeden aspekt – na szybkość, z jaką przetwarzana jest przez administrację podatkową informacja przekazywana w deklaracjach podatkowych. Deklaracje VAT to obecnie plik elektroniczny w formacie XML, opracowanym specjalnie w tym celu, aby sprawnie przekazywać informację między systemami informatycznymi. Dzięki temu administracja w pełni i bardzo szybko wykorzystuje przekazywane dane, może je automatycznie weryfikować i analizować.

Pliki JPK wykorzystują tę samą technologię XML, zawierają jednak znacznie bardziej szczegółowe dane. Na przykład plik JPK_VAT to kompletny wykaz zrealizowanych transakcji sprzedaży i zakupu wykazanych zbiorczo w deklaracji VAT-7. A w związku z tym, że wykaz zawiera poszczególne faktury, to systemy informatyczne w KAS mogą weryfikować zgodność raportowania transakcji jednocześnie w danych nabywcy i sprzedawcy. Czynność kontrolna nazywana niegdyś kontrolą krzyżową faktur, realizowana w ograniczonym zakresie dla wybranych podatników, może być obecnie realizowana stale i to w odniesieniu do wszystkich faktur. Obecnie co miesiąc 1,6 miliona podatników zestawia strukturę JPK_VAT i przesyła do KAS. To cenne źródło informacji o transakcjach w relacji B2B. Administracja nazywa go czasem centralnym rejestrem faktur, bo istotnie gromadzi na bieżąco informację o wszystkich fakturach wystawionych w Polsce w obrocie profesjonalnym. To służby skarbowe poszukują śladów na działalność realizowaną w sposób obliczony na unikanie opodatkowania. To wyniki wykonywanych automatycznie analiz masowych danych są wskazówką do przeprowadzenia szczegółowych kontroli podejrzanych transakcji.