Gospodarka Polski

Wzrost PKB spowalnia. W 2013 r. pomoże eksport...

• Według wstępnych szacunków GUS wzrost PKB w 2012 r. wyniósł 2%. Popyt krajowy zwiększył się zaledwie o 0,1%, spożycie indywidualne o 0,5%, a inwestycje o 0,6%. Na podstawie danych rocznych szacujemy, że tempo wzrostu PKB w IV kwartale 2012 r. wyhamowało do ok. 1% r/r (z 1,4% r/r w III kwartale). Spożycie indywidualne zanotowało w IV kwartale spadek o ok. 1% r/r i był to pierwszy kwartał od połowy lat 90. (odkąd dostępne są porównywalne dane statystyczne), kiedy roczna dynamika konsumpcji spadła poniżej zera. Pozytywną niespodziankę sprawiły inwestycje, ponieważ można oszacować, że tempo ich spadku wyhamowało w ostatnim kwartale do ok. –0,5% r/r (z –1,5% r/r w III kwartale), i to pomimo efektu stosunkowo wysokiej bazy z 2011 r. Wkład eksportu netto do PKB był według naszych szacunków w IV kwartale nadal wyraźnie pozytywny, choć nieco mniejszy niż w poprzednim kwartale. Badania NBP pokazują, że odsetek firm planujących nowe inwestycje (34,1%) jest najniższy od 8 lat, ponad 60% firm opóźnia rozpoczęcie potrzebnych inwestycji, a wartość nakładów planowana na 2013 r. jest niższa niż w 2012 r. Wspiera to naszą prognozę spadku inwestycji w 2013 r. (niezbyt głębokiego). Odbicia można oczekiwać dopiero w 2014 r. Podtrzymujemy prognozę, że motorem ożywienia w trakcie 2013 r. będzie eksport, wspierany ożywieniem w strefie euro oraz poszukiwaniem nowych rynków zbytu. Z badań NBP wynika, że odsetek firm deklarujących wejście na nowe rynki wzrósł z 21,8% w latach 2010–2011 do 43,7% w latach 2012–2013. Znajduje to już zresztą odzwierciedlenie w danych o handlu zagranicznym. Ponieważ na wynikach importu ciążył będzie słaby popyt krajowy, więc wpływ eksportu netto pozostanie wyraźnie pozytywny.

... ale konsumpcja pozostanie pod presją

• Dane o spożyciu indywidualnym w IV kwartale 2012 r. nie oddają w pełni trendów w konsumpcji. Spadek konsumpcji w ujęciu rok do roku mógł wynikać z przesunięcia wypłat znacznej części dotacji bezpośrednich dla rolników z grudnia na styczeń (3–4 mld zł, czyli ok. 1,5% kwartalnej konsumpcji). Z tego mogło również wynikać wyraźne obniżenie rocznej dynamiki sprzedaży detalicznej w grudniu, więc z tego punktu widzenia kolejne dane o sprzedaży będą bardzo ciekawe (oczekujemy odbicia). Prognozujemy, że przedsiębiorstwa w dalszym ciągu będą ograniczały zatrudnienie, a wzrost płac pozostanie umiarkowany. W związku z tym wzrost nominalny Funduszu Płac może być nawet słabszy niż w 2012 r.
• Jednak dzięki znacznemu spadkowi inflacji realnie Fundusz Płac będzie rósł szybciej niż rok temu. Wzrost realnych dochodów ludności będzie dodatkowo wspierany przez względnie wysoką indeksację świadczeń społecznych. Wzrost dochodów nie musi jednak w całości przełożyć się na wyższą konsumpcję. Od 2010 r. do połowy 2012 r. wydatki polskich gospodarstw domowych rosły szybciej niż dochody, co uszczupliło ich oszczędności. Jest prawdopodobne, że w obliczu gorszej koniunktury konsumenci ograniczą swoje wydatki, aby odbudować oszczędności, a zatem wzrost dochodów nie przełoży się na proporcjonalny wzrost spożycia. Z analogiczną sytuacją mieliśmy do czynienia w 2009 r., a spowolnienie wzrostu konsumpcji w dwóch ostatnich kwartałach 2012 r. i dane o rachunkach niefinansowych sugerują, że może się to powtórzyć. Skłania to do obniżenia prognoz konsumpcji prywatnej. Dołek koniunktury powinien nastąpić w pierwszym kwartale tego roku, ze wzrostem PKB na poziomie 0,5% r/r. W kolejnych kwartałach zobaczymy pewne ożywienie, wspierane wzrostem eksportu, przy słabym wzroście konsumpcji i spadkach nakładów inwestycyjnych. W całym roku przewidujemy wzrost PKB o 1,2%.

W przemyśle i budownictwie wciąż słabo

• W styczniu polski indeks PMI w przemyśle wzrósł nieznacznie, do 48,6 pkt. Indeks pozostaje poniżej neutralnej granicy 50 pkt już nieprzerwanie od 10 miesięcy, sugerując dalszy spadek aktywności przemysłowej. Warto jednak odnotować, że indeks PMI wzrósł czwarty raz z rzędu, a komponent indeksu dotyczący nowych zamówień eksportowych zbliżył się do granicy 50 pkt. Niemiecki indeks PMI w przemyśle osiągnął w styczniu wartość 49,8 pkt, znacznie przekraczając oczekiwania. Sugeruje to odbicie gospodarcze u naszego największego partnera handlowego. Możliwe, że właśnie kontrahenci z Niemiec stoją za poprawą krajowego indeksu zamówień eksportowych. Spodziewamy się, że poprawa koniunktury w sektorze przemysłowym w Niemczech coraz mocniej będzie przekładała się na sytuację w Polsce. Zachowanie krajowego indeksu PMI jest zbieżne z sytuacją w polskim przemyśle. W grudniu produkcja przemysłowa zanotowała spektakularny spadek o 10,6% r/r, w całym roku wzrosła o 1%. Rok 2012 był zatem okresem stagnacji dla przemysłu. 2013 r. zapewne też będzie słaby, ale ożywienie koniunktury za granicą powinno wspierać sektory mocno nastawione na eksport (np. samochodowy, metalurgiczny, tworzyw sztucznych). Polskiej gospodarce wciąż ciążyć będzie zapewne sytuacja w budownictwie, które w grudniu zanotowało wręcz zapaść: –24,8% r/r. W całym 2012 r. produkcja w budownictwie zanotowała spadek jedynie o 1%, ale warto zauważyć, że obniżała się ona przez cały rok i zniwelowała już prawie cały wzrost z lat 2010–2011. Spodziewamy się, że 2013 r. również będzie trudny dla budowlanki.

Presja inflacyjna będzie wciąż ograniczona

• W grudniu stopa inflacji CPI obniżyła się do 2,4% r/r, czyli po raz pierwszy od sierpnia 2010 r. znalazła się poniżej oficjalnego celu NBP. To nie koniec spadków inflacji. Spodziewamy się, że w styczniu tempo wzrostu cen obniżyło się nawet do 1,9%, w połowie roku osiągnie minimum poniżej dolnej granicy dopuszczalnych wahań wokół celu (1,5%). Średnio w 2013 r. spodziewamy się inflacji CPI na poziomie 1,7% (wobec 3,7% w 2012 r.). Warto jednak podkreślić, że w styczniu wystąpiło wiele czynników, których znaczenie trudno jest precyzyjnie oszacować, a które mogą zmienić prognozowaną ścieżkę na cały rok (np. obniżki cen gazu i elektryczności, podwyżki cen administrowanych, komunikacji miejskiej, prasy). Oznacza to, że styczniowy odczyt CPI będzie kluczowy dla tegorocznych prognoz. Dodatkowym czynnikiem ryzyka jest zmiana koszyka inflacyjnego (w lutym), ale nie spodziewamy się, aby miało to duży wpływ na nasze prognozy inflacji. Inflacja bazowa po wyłączeniu cen żywności i energii spadła w grudniu do 1,4% r/r do poziomu najniższego od dwóch lat. Średnio w 2012 r. inflacja bazowa wyniosła 2,2% r/r. W styczniu ta miara może odbić w kierunku 2%, ale przez cały rok pozostanie umiarkowana, średnio w okolicach 2%. Możliwe jest, że przejściowo inflacja netto będzie wyższa od inflacji CPI. Inflacja PPI w grudniu wyniosła –1,1% r/r, a zatem na przestrzeni 2012 r. zanotowała spektakularny spadek (w styczniu było 7,9%, średnio w roku 3,3%). Odzwierciedla to słabość presji podażowej na wzrost cen. W 2013 r. wszystkie miary presji inflacyjnej zakotwiczą się na niskich poziomach, nie widzimy znaczących czynników ryzyka w górę. Spadek wzrostu cen będzie wsparciem dla miar realnych (płace, konsumpcja).