Gospodarka Polski

PKB w IV kwartale bliski szacunkom

• Dane o PKB za czwarty kwartał okazały się bardzo bliskie szacunkom opartym na wstępnych danych o PKB za cały rok. Wzrost PKB w IV kwartale 2008 r. wyniósł 2,9%, dokładnie zgodnie z naszym szacunkiem. Wzrost inwestycji wyniósł 3,5% (szacowaliśmy 3,8%), a wzrost konsumpcji prywatnej wyniósł 5,2% (szacowaliśmy 5,4%). Gorsza od szacunków okazała się kontrybucja eksportu netto, która wyniosła -0,9 pp (szacowaliśmy -0,4 pp). Jednocześnie wkład zmiany zapasów zmniejszył tempo wzrostu PKB w IV kwartale o 0,5 pp (szacowaliśmy ujemną kontrybucję na poziomie ok. 0,7 pp). Lepsze od wcześniejszych szacunków opartych na wstępnych danych za cały rok okazały się też dynamiki konsumpcji zbiorowej oraz pozostałych elementów konsumpcji.

• Po stronie podażowej rachunków narodowych dane pokazały zgodny z szacunkami wzrost wartości dodanej ogółem o 3,4%. Wartość dodana w przemyśle spadła o 1,1% (szacunek wynosił 1%). W budownictwie wartość dodana wzrosła o 5,3%, a w usługach rynkowych zwiększyła się zgodnie z szacunkiem o 5%.
• Dane za cały rok nie uległy istotnym zmianom wobec wstępnego szacunku GUS. Realny wzrost PKB w 2008 r. wyniósł 4,8%, bez zmian. Wzrost spożycia ogółem okazał się o 0,1 pp wyższy i wyniósł 4,1%, a wzrost nakładów brutto na środki trwałe nie uległ zmianie i wyniósł 7,9%. W sumie, choć dane o PKB za cały 2008 r. i dla samego IV kwartału wydają się dość korzystne (lepsze od tego, czego można było się spodziewać po miesięcznych danych za ostatnie miesiące 2008 r.), perspektywy na ten rok pozostają pesymistyczne.
• Dane za styczeń nie były znacząco różne od naszych oczekiwań, więc utrzymujemy prognozę wzrostu gospodarczego w tym roku na poziomie 1,2%. Wciąż jednak istnieje ryzyko w dół ze względu na możliwość gorszych prognoz dla świata.

Styczniowa produkcja potwierdza wyraźne spowolnienie

• Produkcja sprzedana przemysłu spadła w styczniu o 14,9% r/r, niemal zgodnie z naszą prognozą (-15,1%) i mocniej, niż przewidywał konsensus rynkowy (-12,4%). Spadek skorygowany o czynniki sezonowe wyniósł 12,7% r/r.
• Oznacza to bardzo wyraźne pogłębienie załamania w polskim przemyśle na początku roku (to największa skala spadków od początku danych, jakimi dysponujemy, tj. od 1993 r.). Źródłem spadku produkcji najprawdopodobniej jest głównie ostre wyhamowanie popytu zagranicznego na krajowe produkty, wynikające z recesji u naszych głównych partnerów handlowych - najgłębsze spadki występują w sektorach kierujących dużą część produkcji na eksport, które jeszcze niedawno ciągnęły w górę statystyki przemysłu.
• Nawet biorąc pod uwagę, że pewien wpływ na styczniowy wynik miała mniejsza o 1 liczba dni roboczych w porównaniu z analogicznym miesiącem sprzed roku, a także zmiana metodologiczna, wynikająca z przejścia na nową klasyfikację PKD, dane o produkcji przemysłowej potwierdzają bardzo mocne wyhamowanie aktywności w sektorze przetwórczym, co zapowiada znaczną skalę osłabienia dynamiki PKB. Lepiej wyglądała w styczniu sytuacja w budownictwie, gdzie zanotowano wzrost produkcji o 7,4% r/r, wyraźnie powyżej oczekiwań. Wydaje się, że realizacja projektów w budownictwie trwa dłużej, w związku z czym dostosowanie produkcji może nadejść z opóźnieniem. Biorąc pod uwagę informacje z firm budowlanych o wstrzymywaniu nowych projektów oraz spadek dostępności finansowania, należy się spodziewać, że również w tym sektorze nastąpi wyraźne wyhamowanie wzrostów, najdalej w II kwartale 2009 r. Oczywiście dla sektora budowlanego kluczowy jest popyt krajowy, w związku z czym recesja za granicą nie oddziałuje tutaj bezpośrednio.

Konsumenci również coraz bardziej pesymistyczni

• Sprzedaż detaliczna wzrosła w styczniu o 1,3% r/r wobec wzrostu o 6,9% r/r w grudniu i przeciętnie o 13,7% r/r w 2008 r. Choć dane były nieco lepsze od prognoz, to potwierdziły, że wraz z pogorszeniem sytuacji na rynku pracy i związanymi z tym negatywnymi zmianami nastrojów konsumentów popyt konsumpcyjny stopniowo słabnie. Oprócz załamania eksportu i aktywności inwestycyjnej będzie to negatywnie wpływać na tempo wzrostu gospodarczego w tym roku.

Silny przyrost bezrobocia

• Stopa bezrobocia rejestrowanego na koniec stycznia wzrosła do 10,5%, co oznacza, że w pierwszym miesiącu tego roku miesięczny przyrost bezrobocia był rekordowo silny (1 pp i 160 tys. osób). Tak silnego przyrostu nie było nawet w analogicznym okresie w czasie spowolnienia gospodarczego w latach 2000-2002.
• Choć płace w styczniu wzrosły bardziej niż oczekiwano (8,1% r/r wobec 5,4% w grudniu), to z ich interpretacją wiążą się pewne trudności. Istnieje niepewność co do efektu zmiany zbiorowości przedsiębiorstw zatrudniających powyżej 9 osób, dla których podawane są statystyki. Wciąż oczekujemy, że w kolejnych miesiącach dynamika płac spowolni.

Załamanie w handlu zagranicznym

• Deficyt obrotów bieżących w grudniu 2008 r. wyniósł 1,92 mld euro, do czego przyczynił się przede wszystkim mocny spadek eksportu (o 16,4% r/r) i mniejszy, ale znaczny, spadek importu (o 13,5%). Spadek obrotów handlowych był głębszy od oczekiwań, które wskazywały na -10,8% dla eksportu (nasza prognoza -11,6%) i -8,9% dla importu (nasza prognoza -14,5%). Miesięczny wolumen eksportu w euro spadł do poziomu sprzed trzech lat (6,8 mld).
• Dane potwierdziły nasze przewidywania, wskazujące, że na początku 2009 r. zobaczymy załamanie obrotów handlowych w o wiele większej skali, bliskiej 30% r/r. Równocześnie import też mocno hamuje i możliwe, że w kolejnych miesiącach za sprawą rekordowej deprecjacji złotego i osłabienia popytu krajowego jego spadki będą nawet głębsze niż eksportu, co spowoduje pozytywny wpływ eksportu netto na PKB w tym roku.

Inflacja w lutym nieco wzrośnie, ale później spadnie

• Inflacja wyniosła w styczniu 2009 r. 3,1%, co było zgodne z naszymi oczekiwaniami, choć poniżej prognozy Ministerstwa Finansów (3,2%) i powyżej konsensusu rynkowego (2,9-3,0%). Wzrost cen w skali miesiąca wyniósł 0,5%, za co odpowiedzialny był przede wszystkim wzrost cen żywności (0,9%) i wzrost cen w kategorii użytkowanie mieszkania i nośniki energii (2,3%). Z kolei pozytywną niespodzianką był spadek cen w transporcie (o 2,7%), w związku ze spadkiem cen paliw.
• Dane miały charakter wstępny ze względu na przeliczanie CPI według nowego koszyka wag. Czynnik ten stanowi dodatkowe ryzyko przy prognozowaniu inflacji za luty, co znajduje odzwierciedlenie w szerokim przedziale prognoz (2,9-3,6%). Oczekujemy wzrostu inflacji w lutym, ale kolejne miesiące przyniosą jej spadek w kierunku celu inflacyjnego.