Wzrost PKB spowalnia w szybkim tempie
l Według wstępnych danych GUS, wzrost PKB w 2008 r. wyniósł 4,8% wobec 6,7% w 2007 r. Inwestycje zwiększyły się o 7,9%, a konsumpcja prywatna o 5,4% r/r. Na podstawie tych danych można oszacować, że w IV kwartale 2008 r. wzrost PKB spowolnił do ok. 3%, wzrost konsumpcji prywatnej niespodziewanie przyspieszył do 5,4%, a wzrost inwestycji do 3,8%. To wyniki lepsze, niż można się było spodziewać, w szczególności jeśli chodzi o dynamikę konsumpcji i inwestycji. Trzeba jednak brać pod uwagę przybliżony charakter wyliczeń i możliwość późniejszej rewizji rocznych danych o PKB. Nasze szacunki na podstawie dynamiki produkcji, sprzedaży i wyników handlu zagranicznego sugerują, że wzrost PKB w IV kwartale mógł być wyraźnie niższy od 3%. GUS poda dane o PKB w IV kwartale (być może razem z rewizją danych rocznych) na początku marca.
l Pierwsze miesięczne dane za ten rok rzucą więcej światła na skalę spowolnienia gospodarki w nadchodzących kwartałach. Niemniej jednak już informacje, które dotyczyły końcówki 2008 r., dostępne wskaźniki wyprzedzające i wyniki badań koniunktury, jak również zmiany prognoz na temat sytuacji ekonomicznej na świecie, wskazały na konieczność rewizji naszej dotychczasowej prognozy wzrostu PKB na 2009 r.
l Obecnie przewidujemy, że wzrost PKB w tym roku spowolni do 1,2% (poprzednia prognoza 2%), przy spadku nakładów inwestycyjnych brutto o 1,5%, wyhamowaniu wzrostu konsumpcji do 3% i lekko dodatniej kontrybucji handlu zagranicznego (0,1 pkt proc.).
l Najpoważniejszego spowolnienia spodziewamy się w dwóch pierwszych kwartałach roku, w których dynamika PKB może znaleźć się wyraźnie poniżej 1% r/r. Stopniowa poprawa w dalszej części roku będzie w dużym stopniu zależała od sytuacji ekonomicznej na świecie.
Pogłębienie spadków produkcji przed nami
l Mocniejsze, niż zakładaliśmy, wyhamowanie dotknie sektor przetwórczy i (z pewnym opóźnieniem) budownictwo. Wskazują na to praktycznie wszystkie badania koniunktury (w tym PMI, który mimo lekkiego wzrostu w styczniu jest na jednym z najniższych poziomów w historii, odzwierciedlając mocny spadek aktywności).
l Już dane na temat produkcji przemysłowej w grudniu były znacznie gorsze od prognoz, pokazując spadek o 4,4% (-7,4% po korekcie sezonowej). Wyniki w kolejnych miesiącach będą niestety, o wiele gorsze - przewidujemy spadek produkcji w I kwartale 2009 r. o ponad 10% r/r, najgłębszy od początku lat 90.
l Na razie nieco lepiej wygląda sytuacja w sektorze budowlanym (w grudniu wzrost o 6,1% r/r). Jednak naszym zdaniem wynika to z realizacji wcześniejszych zamówień, a kolejne miesiące tu również przyniosą załamanie (w II kwartale 2009 r. ok. -9% r/r).
... podobnie jak załamanie w eksporcie
l Pogorszenie prognoz odnośnie do skali recesji na świecie, w tym w strefie euro, oznacza, że również osłabienie polskiego eksportu będzie poważniejsze, niż się wcześniej wydawało. W listopadzie eksport obniżył się o prawie 12% r/r, podczas gdy jeszcze we wrześniu miał miejsce ponad 20-proc. wzrost. W pierwszych miesiącach tego roku skala spadku eksportu przekroczy według naszych prognoz 25% r/r.
l Jednocześnie podtrzymujemy opinię, że saldo handlu zagranicznego nie powinno się pogorszyć w tym roku, ze względu na ostre wyhamowanie popytu krajowego, a tym samym importu (szczególnie przy mocniejszej zakładanej skali deprecjacji złotego).
l W skali całego roku kontrybucja eksportu netto do PKB będzie według naszych szacunków lekko dodatnia (0,1 pkt proc.).
Konsumenci ograniczą wydatki
l Od dłuższego czasu piszemy, że w okresie kryzysu na świecie buforem stabilizującym wzrost gospodarczy w Polsce będzie konsumpcja prywatna. Nie zmienia to jednak faktu, że dynamika spożycia wyraźnie wyhamuje w tym roku, w ślad za ogólnym pogorszeniem nastrojów i zmianą sytuacji na rynku pracy.
l Indeksy optymizmu konsumentów i koniunktury konsumenckiej pogłębiły spadki w styczniu, w miarę wzrostu obaw Polaków o przyszłość gospodarki oraz perspektywy zatrudnienia.
l Wzrost sprzedaży detalicznej w grudniu był zgodny z prognozami rynku (6,8% r/r), ale warto uwzględnić, że na ten wynik miał wpływ jednorazowy wzrost sprzedaży samochodów przed końcem roku. Na początku tego roku sprzedaż samochodów mocno spadnie. Stopniowo będzie również malała dynamika sprzedaży innych towarów konsumpcyjnych.
Firmy już zwalniają, wzrost wynagrodzeń słabnie
l Dane o sytuacji na rynku pracy w grudniu 2008 r. były znacznie gorsze od prognoz. Zatrudnienie spadło o 0,6% m/m, co przełożyło się na obniżenie rocznej dynamiki do 2,3% z 3,1% r/r w listopadzie. Dynamika płac zwolniła z 7,4% do 5,4% r/r. Stopa bezrobocia rejestrowanego wzrosła do 9,5%.
l W tym roku negatywne tendencje będą kontynuowane. Znaczne osłabienie aktywności gospodarczej przełoży się na popyt na pracę (prognozujemy obecnie spadek zatrudnienia w sektorze firm na poziomie -1,7% r/r w tym roku), jak i na tempo wzrostu płac (spadek nominalnej dynamiki płac do 4,7% r/r).
l Czynnikami, które do pewnego stopnia będą łagodzić wpływ negatywnych trendów na rynku pracy na konsumpcję prywatną, będą obniżka podatków, indeksacja świadczeń społecznych oraz mniejsza skala spowolnienia płac w budżetówce.
Napięcia na rynku pracy już nie zagrażają inflacji
l Dynamika spowolnienia na rynku pracy w ostatnich miesiącach 2008 r. była nawet większa niż tempo osłabienia aktywności gospodarczej. Przy czym znacznie silniejsza reakcja nastąpiła po stronie wyhamowania wzrostu wynagrodzeń niż redukcji zatrudnienia. W efekcie już w ostatnim kwartale 2008 r. nastąpiło wyraźne osłabienie wzrostu jednostkowych kosztów pracy (do 6% r/r wobec ok. 10% r/r w II i III kwartale), mimo iż tempo wzrostu wydajności pracy obniżyło się do najniższego poziomu od kilku lat (zaledwie 1% r/r).
l Według naszych szacunków, w kolejnych kwartałach wzrost jednostkowych kosztów pracy spadnie do blisko zera. Stworzy to przedsiębiorstwom lepsze warunki konkurencyjności, a polityce pieniężnej da spore pole do działania.
Inflacja zmierza w kierunku celu RPP
l Roczna stopa inflacji spadła w grudniu 2008 r. do 3,3% r/r, zgodnie z oczekiwaniami rynku, powracając po raz pierwszy od 15 miesięcy poniżej górnej granicy dopuszczalnego przedziału wahań wokół celu inflacyjnego. Na początku roku jak zwykle spora niepewność wiąże się ze skalą podwyżek cen administracyjnych i związanych z mieszkaniem. W marcu dodatkowo poznamy wynik przeliczenia CPI według nowego koszyka wag. Generalnie jednak spodziewamy się, że spadek inflacji będzie kontynuowany w kolejnych miesiącach i chociaż jego tempo może nieco spowolnić pod wpływem deprecjacji złotego, realizacja celu 2,5% w połowie roku nie wydaje się zagrożona.
l Inflacja bazowa, z wyłączeniem cen energii i żywności, spadnie według naszych prognoz poniżej 1,5% w połowie roku.
