Umowę darowizny reguluje art. 888–902 Kodeksu cywilnego, w myśl którego poprzez umowę darowizny darczyńca zobowiązuje się do nieodpłatnego przekazania aktywów na rzecz obdarowanego. Nieodpłatne przekazanie aktywów, którymi mogą być m.in. środki pieniężne, środki trwałe, towary lub materiały, ewidencjonuje się w księgach rachunkowych jako pozostałe koszty lub przychody operacyjne, co wynika z literalnego brzmienia art. 3 ust. 1 pkt 32 lit. h ustawy o rachunkowości.
Głównym celem przekazania darowizny jest pomoc różnego rodzaju organizacjom społecznym lub osobom potrzebującym. Darowizną mogą być zarówno nieodpłatnie świadczone usługi, jak i środki pieniężne, materiały, towary czy przekazane środki trwałe. Przekazanie darowizny jest elementem pozwalającym na zbudowanie pozytywnego wizerunku danej jednostki i wsparcie potrzebujących. Co do zasady oświadczenie darczyńcy o przekazaniu darowizny na rzecz obdarowanego powinno zostać złożone w formie aktu notarialnego, jednak umowa darowizny, która nie spełnia tego wymogu, staje się ważna w chwili spełnienia przyrzeczonego świadczenia. Warto jednak nadmienić, że niektóre formy darowizny w myśl prawa cywilnego wymagają szczególnej formy oświadczenia woli, np. aby dokonać przeniesienia własności nieruchomości – niezbędna będzie umowa darowizny, aby była ważna.
Każde świadczenie związane z darowizną stanowi zmniejszenie majątku w wyniku darczyńcy oraz zwiększenie majątku w wyniku obdarowanego, co należy prawidłowo odzwierciedlić w księgach rachunkowych. W związku z tym przekazanie darowizny stanowić będzie dla darczyńcy koszt, zaś dla obdarowanego jest przychodem. Należy pamiętać, że warunkiem koniecznym, a także podstawową cechą darowizny jest jej nieodpłatność. Warto więc w tym przypadku podkreślić istotę braku równowartościowego świadczenia ze strony obdarowanego, co może być charakterystyczne także dla innych umów, gdzie jedna ze stron dąży do wzbogacenia drugiej kosztem własnego majątku, uzyskując jedynie częściową odpłatność lub inne świadczenie o znacznie niższej wartości. Ma to miejsce np. w przypadku sprzedaży za cenę znacznie niższą od wartości rynkowej. W związku z tym jedynie pełna odpłatność lub równowartość świadczenia ze strony drugiej strony, jak w przypadku zamiany, wyklucza element darowizny w zawartych umowach.
Ewidencja oraz aspekt podatkowy darowizny w księgach rachunkowych darczyńcy
W myśl art. 3 ust. 1 pkt 32 lit. h ustawy o rachunkowości koszty związane z nieodpłatnym przekazaniem aktywów, w tym w formie darowizny, jako związane pośrednio z działalnością operacyjną jednostki zaliczane są do pozostałych kosztów operacyjnych. Oznacza to, że w księgach rachunkowych darczyńcy zmniejszenie aktywów przekazanych w formie darowizny należy drugostronnie ująć w ciężar konta 761 Pozostałe koszty operacyjne.
Przykład 1.
Firma XYZ przekazała fundacji darowiznę w formie środków pieniężnych w wysokości 20.000 zł, które zostały przelane bezpośrednio na rachunek bieżący fundacji.
Strona WN konta 761 „Pozostałe koszty operacyjne”: 20.000 zł
Strona MA konta 130 „Rachunek bieżący”: 20.000 zł
Pozostałe 70% artykułu dostępne jest dla zalogowanych użytkowników serwisu.
Jeśli posiadasz aktywną prenumeratę przejdź do LOGOWANIA. Jeśli nie jesteś jeszcze naszym Czytelnikiem wybierz najkorzystniejszy WARIANT PRENUMERATY.
Zaloguj Zamów prenumeratę Kup dostęp do artykułuMożesz zobaczyć ten artykuł, jak i wiele innych w naszym portalu Controlling 24. Wystarczy, że klikniesz tutaj.
