Jak każdy inwestor, także inwestor private equity w odpowiednim momencie chce wyjść z inwestycji, czyli dokonać tzw. dezinwestycji. Pojęcie to oznacza finalizację działań podjętych przez inwestora, mających doprowadzić do wycofania się z inwestycji, czyli zbycia na rynku prywatnym lub publicznym, jednemu lub więcej podmiotom, posiadanych udziałów spółki portfelowej. Dezinwestycji dokonać można na kilka sposobów, takich jak m.in. pozyskanie dla spółki inwestora branżowego (trade sale) czy poprzez wprowadzenie spółki portfelowej na giełdę papierów wartościowych (IPO). Sposobów jest więcej, jednakże IPO jest jednym z najczęściej wykorzystywanych sposobów (obok trade sale) i dlatego na nim skupia się niniejszy artykuł. Znajdą w nim Państwo statystyki dotyczące dezinwestycji, a także opis procesu, koszty, wady i zalety IPO.
Dezinwestycje w liczbach, czyli garść statystyk
Dezinwestycje funduszy private equity w Europie Środkowo-Wschodniej w 2023 r. osiągnęły poziom 935 mln EUR, co oznacza wzrost o 17% rok do roku. Dla porównania wartość dezinwestycji w całej Europie spadła o 15% do 31 mld EUR w porównaniu z rokiem 2022. Dezinwestycje w Europie Środkowo-Wschodniej stanowiły 3,1% całkowitej wartości wyjść z inwestycji w Europie w 2023 r., w porównaniu z 2,2% w 2022 r. W 2023 r. w Europie Środkowo-Wschodniej sprzedano łącznie 98 spółek, co stanowi spadek o 23% w porównaniu z 2022 r.1 Jak widać na wykresie 1, najniższą wartość dezinwestycji zanotowano w 2004 r., zaś największą w 2020 r. – 1,755 mld EUR.
Polska była największym rynkiem wyjść z inwestycji w regionie w 2023 r., z 794 mln euro dezinwestycji, co stanowiło 85% wszystkich transakcji w Europie Środkowo-Wschodniej. Czechy zajęły drugie miejsce z 55 mln euro, co stanowi 6% łącznej wartości w regionie. Rumunia uplasowała się na trzecim miejscu z kwotą 36 mln euro, co stanowi 4% całości. Wyjścia w tych trzech krajach stanowiły 95% całkowitej wartości dezinwestycji w Europie Środkowo-Wschodniej i 46% całkowitej liczby spółek wycofanych z rynku w 2023 r. Węgry odnotowały największą liczbę wyjść z inwestycji, wynoszącą 27, obejmującą głównie spółki wspierane przez VC, co stanowiło 28% całkowitej liczby wyjść z inwestycji w regionie.
Dezinwestycja poprzez trade sale była najczęstszą drogą wyjścia z inwestycji w Europie Środkowo-Wschodniej w 2023 r., z kwotą 623 mln euro, co stanowi 67% łącznej kwoty w regionie. Z 26 spółkami (27% ogółu) trade sale była najpopularniejszą drogą wyjścia pod względem liczby spółek. Sprzedaż na rzecz innej firmy private equity była drugą najpopularniejszą drogą wyjścia z inwestycji w Europie Środkowo-Wschodniej w 2023 r. (o wartości 118 mln euro), co stanowi 13% łącznej kwoty w regionie, (14 transakcji). Zbycie w drodze oferty publicznej zajęło trzecie miejsce pod względem wartości w 2023 r. z kwotą 71 mln euro (3 wycofane spółki).
Dezinwestycja poprzez wprowadzenie spółki portfelowej na giełdę papierów wartościowych (IPO)
Dezinwestycja poprzez IPO jest częstą praktyką, zwłaszcza w USA oraz Europie Zachodniej. Tymczasem ten sposób wyjścia z inwestycji nie jest optymalny dla wszystkich inwestycji. Upublicznienie spółki może wiązać się z bardzo wysokimi zyskami (wysoka wycena akcji, przewyższająca zwykle cenę, jaką można uzyskać m.in. przez zbycie udziałów inwestorowi branżowemu), jednakże jest to droga, którą powinny wybrać nieliczne fundusze i zarządy spółek. Przedwczesna decyzja o IPO może prowadzić do dużych strat zarówno po stronie funduszy, jak i spółki. IPO to właściwa droga dla firm w miarę dużych, o znaczącym poziomie rentowności, rosnących zyskach i przejrzystej strukturze organizacyjnej. Inwestorzy giełdowi, co zrozumiałe, preferują duże stabilne spółki, których akcje można szybko i bez problemu zbyć na giełdzie (akcje o wysokiej płynności). Wpływ na decyzje inwestorów wywiera także jakość zarządzania (kwalifikacje i doświadczenie kadry menedżerskiej spółki oraz ich umiejętność komunikowania się z inwestorami).
Pozostałe 72% artykułu dostępne jest dla zalogowanych użytkowników serwisu.
Jeśli posiadasz aktywną prenumeratę przejdź do LOGOWANIA. Jeśli nie jesteś jeszcze naszym Czytelnikiem wybierz najkorzystniejszy WARIANT PRENUMERATY.
Zaloguj Zamów prenumeratę Kup dostęp do artykułuMożesz zobaczyć ten artykuł, jak i wiele innych w naszym portalu Controlling 24. Wystarczy, że klikniesz tutaj.
