Zakaz łączenia funkcji członka rady nadzorczej z niektórymi innymi funkcjami w spółce

Co jest istotne, to fakt, iż zakaz łączenia stanowisk ma charakter bezwzględny, nie można go w żadnym zakresie ograniczyć w umowie spółki, a jedynie rozszerzyć o kolejne osoby, które nie mogą zasiadać w radzie nadzorczej. Przedmiotem artykułu jest analiza przepisów Kodeksu spółek handlowych zakazujących łączenia funkcji członka rady nadzorczej z niektórymi innymi funkcjami w spółce, jak i skutków naruszenia zakazu.

Rada nadzorcza

Umowa spółki może ustanowić radę nadzorczą lub komisję rewizyjną albo oba te organy. W spółkach, w których kapitał zakładowy przewyższa kwotę 500 tys. złotych, a wspólników jest więcej niż dwudziestu pięciu, powinna być ustanowiona rada nadzorcza lub komisja rewizyjna. W przypadku ustanowienia rady nadzorczej lub komisji rewizyjnej umowa spółki może wyłączyć albo ograniczyć indywidualną kontrolę wspólników¹. Rada nadzorcza składa się co najmniej z trzech członków powoływanych i odwoływanych uchwałą wspólników. Jednakże umowa spółki może przewidywać inny sposób powoływania lub odwoływania członków rady nadzorczej. Członków rady nadzorczej powołuje się na rok. Jeżeli umowa spółki nie stanowi inaczej, mandaty członków rady nadzorczej i komisji rewizyjnej wygasają z dniem odbycia zgromadzenia wspólników zatwierdzającego sprawozdanie finansowe za pierwszy pełny rok obrotowy pełnienia funkcji członka². Rada nadzorcza sprawuje stały nadzór nad działalnością spółki we wszystkich aspektach jej działalności. Do szczególnych obowiązków rady nadzorczej należy ocena sprawozdań, w zakresie ich zgodności z księgami i dokumentami, jak i ze stanem faktycznym, oraz wniosków zarządu dotyczących podziału zysku albo pokrycia straty, a także składanie zgromadzeniu wspólników corocznego pisemnego sprawozdania z wyników tej oceny. W celu wykonania swoich obowiązków rada nadzorcza może badać wszystkie dokumenty spółki, żądać od zarządu i pracowników sprawozdań i wyjaśnień oraz dokonywać rewizji stanu majątku spółki³. Rada nadzorcza podejmuje uchwały, jeżeli na posiedzeniu jest obecna co najmniej połowa jej członków, a wszyscy jej członkowie zostali zaproszeni. Jednak umowa spółki może przewidywać surowsze wymagania dotyczące kworum rady nadzorczej⁴.

Dodatkowe obostrzenia wynikają między innymi z przepisów ustawy z dnia 30 sierpnia 1996 r. o komercjalizacji i prywatyzacji (tekst jedn.: Dz. U. z 2016 r., poz. 981 z późn. zm.). Członkowie rad nadzorczych spółek z wyłącznym udziałem jednoosobowych spółek Skarbu Państwa nie mogą:

1. pozostawać w stosunku pracy ze spółką ani świadczyć pracy lub usług na jej rzecz na podstawie innego tytułu prawnego;
2. posiadać akcji lub udziałów u przedsiębiorców tworzonych przez spółkę, z wyjątkiem akcji dopuszczonych do obrotu na rynku regulowanym;
3. pozostawać u przedsiębiorców tworzonych przez spółkę w stosunku pracy ani świadczyć pracy lub usług na ich rzecz na podstawie innego tytułu prawnego (nie dotyczy to członkostwa w radach nadzorczych, z wyjątkiem rad nadzorczych przedsiębiorców konkurencyjnych);
4. wykonywać zajęć, które pozostawałyby w sprzeczności z ich obowiązkami albo mogłyby wywołać podejrzenie o stronniczość lub interesowność (należy pamiętać, że niedozwolone jest w szczególności pełnienie funkcji z wyboru w zakładowej organizacji związkowej).