Ceny sprzedaży produktów i usług określone przez przedsiębiorstwo zależą od wielu czynników, takich jak uwarunkowania rynkowe czy koszty wytworzenia produktów i usług w przedsiębiorstwie. Z jednej strony ceny są określone przez rynek i elastyczność cenową popytu, z drugiej strony powinny pokrywać ponoszone przez przedsiębiorstwo koszty oraz zapewniać minimalny wymagany poziom zysku.
W podejściu kosztowym można wyróżnić kilka metod określania cen. Należą do nich:
- metoda oparta na całkowitych kosztach powiększonych o zysk (metoda marży brutto, metoda marży netto),
- metoda oparta na kosztach zmiennych powiększonych o zysk (metoda marży na pokrycie),
- metody oparte na stopie zwrotu.
Wszystkie te metody, bazujące na wybranych elementach rachunku zysków i strat dla potrzeb rachunkowości zarządczej, prowadzą do tego samego wyniku. Różnią się przede wszystkim tym, że w celu wyliczenia wykorzystują inne parametry. Wybór metody zależy od tego, który parametr jest punktem wyjścia do ustalenia ceny (koszty całkowite, koszty produkcyjne, koszty zmienne czy stopa zwrotu z aktywów).
Metoda oparta na kosztach całkowitych powiększonych o zysk
Strategia ustalania ceny metodą kosztów całkowitych powiększonych o zysk wiąże się z dodaniem określonej marży do całkowitych kosztów wytworzenia produktu lub usługi. W metodzie marży brutto punktem wyjścia (parametrem) są całkowite koszty produkcyjne, natomiast w metodzie marży netto – koszty całkowite łączne.
Według metody marży brutto w pierwszej kolejności wyliczany jest współczynnik procentowy narzutu marży brutto w sposób następujący:
|
Narzut marży brutto (%) |
= |
pożądany zysk na sprzedaży + całkowite koszty sprzedaży i ogólnego zarządu |
× |
100% |
|
całkowite koszty produkcyjne |
Następnie określana jest cena sprzedaży jako jednostkowy koszt produkcyjny powiększony o wyliczony powyżej narzut na jednostkowy koszt produkcyjny:
Cena sprzedaży = jednostkowy koszt produkcyjny + (% narzut marży brutto x jednostkowy koszt produkcyjny)
Według metody marży netto w pierwszej kolejności wyliczany jest współczynnik procentowy narzutu marży netto w sposób następujący:
|
Narzut marży netto (%) |
= |
pożądany zysk na sprzedaży |
× |
100% |
|
całkowite koszty |
Później określana jest cena sprzedaży jako jednostkowy koszt całkowity powiększony o wyliczony powyżej narzut na jednostkowy koszt całkowity:
Cena sprzedaży = jednostkowy koszt całkowity + (% narzut marży netto x jednostkowy koszt całkowity)
Przykład 1.
Przedsiębiorstwo zajmujące się produkcją jednorodnego wyrobu A wykazuje następujące pozycje kosztów:
|
Materiały bezpośrednie |
150 000 zł |
|
Robocizna bezpośrednia |
250 000 zł |
|
Stałe pośrednie koszty produkcji |
75 000 zł |
|
Koszty sprzedaży |
50 000 zł |
|
Koszty ogólnego zarządu |
35 000 zł |
Wyprodukowano 20 000 sztuk wyrobów. Przedsiębiorstwo przewiduje zysk na sprzedaży w wysokości 50 000 zł.
Należy ustalić cenę wyrobu A metodą marży brutto i marży netto.
1. Metoda marży brutto:
Całkowite koszty produkcyjne = 150 000 zł + 250 000 zł + 75 000 zł = 475 000 zł
|
Narzut marży brutto (%) |
= |
50 000 + 85 000 |
× |
100% = 28,42% |
|
475 000 |
Jednostkowy koszt produkcyjny = 475 000 zł : 20 000 szt. = 23,75 zł/szt.
Cena sprzedaży = 23,75 + (28,42% x 23,75) = 30,50 zł
2. Metoda marży netto:
Całkowite koszty = 150 000 zł + 250 000 zł + 75 000 zł + 50 000 zł + 35 000 zł = 560 000 zł
|
Narzut marży netto (%) |
= |
50 000 |
× |
100% = 8,93% |
|
560 000 |
Jednostkowy koszt całkowity = 560 000 zł : 20 000 szt. = 28,00 zł szt.
Cena sprzedaży = 28,00 + (8,93% x 28,00) = 30,50 zł
Jak zatem widać, obie metody prowadzą do uzyskania tego samego wyniku.
Metoda oparta na kosztach zmiennych powiększonych o zysk (metoda marży na pokrycie):
|
Narzut marży na pokrycie (%) |
= |
pożądany zysk na sprzedaży + koszty stałe |
× |
100% |
|
liczba produktów x jednostkowe koszty zmienne |
Cena sprzedaży = jednostkowy koszt zmienny + (% narzut marży brutto x jednostkowy koszt zmienny)
Przykład 2.
Na podstawie danych z przykładu 1.:
|
Materiały bezpośrednie |
150 000 zł |
|
Robocizna bezpośrednia |
250 000 zł |
|
Stałe pośrednie koszty produkcji |
75 000 zł |
|
Koszty sprzedaży (stałe) |
50 000 zł |
|
Koszty ogólnego zarządu (stałe) |
35 000 zł |
Wyprodukowano 20 000 sztuk wyrobów. Przedsiębiorstwo przewiduje zysk na sprzedaży w wysokości 50 000 zł.
Koszty zmienne = 150 000 zł + 250 000 zł = 400 000 zł
Jednostkowe koszty zmienne = 400 000 zł : 20 000 szt. = 20 zł/szt.
Koszty stałe = 75 000 zł + 50 000 zł + 35 000 zł = 160 000 zł
|
Narzut marży na pokrycie (%) |
= |
50 000 + 160 000 |
× |
100% = 52,5% |
|
20 000 x 20 |
Pozostałe 70% artykułu dostępne jest dla zalogowanych użytkowników serwisu.
Jeśli posiadasz aktywną prenumeratę przejdź do LOGOWANIA. Jeśli nie jesteś jeszcze naszym Czytelnikiem wybierz najkorzystniejszy WARIANT PRENUMERATY.
Zaloguj Zamów prenumeratę Kup dostęp do artykułuMożesz zobaczyć ten artykuł, jak i wiele innych w naszym portalu Controlling 24. Wystarczy, że klikniesz tutaj.
Możesz też zobaczyć ten artykuł i wiele innych w naszym portalu Sprzedaz 24. Wystarczy, że klikniesz tutaj.
