Klasyfikując instrumenty finansowe do właściwych kategorii, należy wziąć pod uwagę nie tylko rodzaj instrumentu finansowego, ale także cel jego nabycia bądź posiadania. Na przykład kupione akcje mogą być zaliczone przez jednostkę do aktywów finansowych przeznaczonych do obrotu (krótkoterminowe) lub aktywów finansowych dostępnych do sprzedaży (długoterminowe lub krótkoterminowe), zależnie od intencji i planów jednostki. Informacja dotycząca kwalifikacji aktywów finansowych do odpowiedniej kategorii instrumentów finansowych jest istotna dla prawidłowej ich wyceny.
Wycena instrumentów finansowych zależy m.in. od tego, czy jednostka stosuje tylko przepisy ustawy o rachunkowości, czy też ma obowiązek stosowania przepisów rozporządzenia Ministra Finansów w sprawie instrumentów finansowych. Oba akty prawne pozwalają na wycenę instrumentów finansowych według skorygowanej ceny nabycia.
Jednostki, które przekroczą limity dla małych podmiotów, powinny przy wycenie instrumentów finansowych uwzględniać obok postanowień ustawy o rachunkowości również przepisy rozporządzenia Ministra Finansów w sprawie instrumentów finansowych.
Skorygowana cena nabycia aktywów finansowych i zobowiązań finansowych to cena nabycia (wartość), w jakiej składnik aktywów finansowych lub zobowiązań finansowych został po raz pierwszy wprowadzony do ksiąg rachunkowych, pomniejszona o spłaty wartości nominalnej, odpowiednio skorygowana o skumulowaną kwotę zdyskontowanej różnicy między wartością początkową składnika i jego wartością w terminie wymagalności, wyliczoną za pomocą efektywnej stopy procentowej, a także pomniejszona o odpisy aktualizujące wartość.
|
Lp. |
Pozycja bilansowa |
Sposób wyceny |
Zapis ustawy o rachunkowości |
|
1 |
2 |
3 |
4 |
|
1. |
|
|
Art. 28 ust. 1 pkt 3 |
|
2. |
Inwestycje krótkoterminowe |
|
Art. 28 ust. 1 pkt 5 |
|
3. |
Należności i udzielone pożyczki |
|
Art. 28 ust. 1 pkt 7 |
|
4. |
Należności i udzielone pożyczki zaliczone do aktywów finansowych |
|
Art. 28 ust. 1 pkt 7a |
|
5. |
Zobowiązania |
|
Art. 28 ust. 1 pkt 8 |
|
6. |
Zobowiązania finansowe |
|
Art. 28 ust. 1 pkt 8a |
|
7 |
Inwestycje zaliczone do aktywów trwałych, inne niż nieruchomości oraz wartości niematerialne i prawne |
|
Art. 35 ust. 4 |
|
|
cena nabycia (wartość początkowa) |
|
- |
|
spłaty wartości nominalnej (kapitału podstawowego) |
|
-/+ |
|
skumulowana kwota zdyskontowanej różnicy między wartością początkową składnika |
|
- |
|
odpisy aktualizujące wartość |
|
= |
|
skorygowana cena nabycia |
Poprzez zastosowanie efektywnej stopy procentowej wartość przychodów lub kosztów przypadająca na dane okresy nie jest ewidencjonowana w takiej samej wysokości, lecz w różnych okresach w innych wartościach. Stała jest natomiast stopa rentowności aktywów bądź zobowiązań. Dzięki takiemu ujęciu przychodów i kosztów spełniony jest wymóg art. 4 ust. 2, zgodnie z którym zdarzenia, w tym operacje gospodarcze, są ujmowane w księgach rachunkowych i wykazywane w sprawozdaniu finansowym zgodnie z ich treścią ekonomiczną.
Wyliczenia efektywnej stopy procentowej
W praktyce do wyliczenia efektywnej stopy procentowej dla rzeczywistych przepływów pieniężnych używa się arkusza kalkulacyjnego z wbudowaną funkcją:
- IRR – przy płatnościach następujących w równych okresach,
- XIRR – przy płatnościach następujących w nierównych okresach.
Przykład
Ujęcie transakcji udzielenia pożyczki przez jednostkę stosującą przepisy rozporządzenia MF
Jednostka „UDZIAŁ” udzieliła 30 maja 201xr. jednostce „POŻYCZ” pożyczki w wysokości 600 000 PLN na dwa lata. Zgodnie z zawartą umową pożyczki jednostka „POŻYCZ” będzie spłacać pożyczkę w równych ratach w wysokości 80 000 PLN na koniec każdego kwartału. Wraz z ratą jednostka „POŻYCZ” będzie spłacała odsetki ustalone w wysokości 6,67%, tj. 5000 PLN kwartalnie. Pierwszą ratę wraz z odsetkami jednostka „POŻYCZ” zapłaci 30 września 201x r.
Jednostka stosuje przepisy rozporządzenia MF, a udzielone pożyczki wycenia według skorygowanej ceny nabycia.
Pozostałe 58% artykułu dostępne jest dla zalogowanych użytkowników serwisu.
Jeśli posiadasz aktywną prenumeratę przejdź do LOGOWANIA. Jeśli nie jesteś jeszcze naszym Czytelnikiem wybierz najkorzystniejszy WARIANT PRENUMERATY.
Zaloguj Zamów prenumeratę Kup dostęp do artykułuMożesz zobaczyć ten artykuł, jak i wiele innych w naszym portalu Controlling 24. Wystarczy, że klikniesz tutaj.
