Pracodawca prowadzący działalność w sektorze finansowym (np. jako bank lub instytucja kredytowa) może żądać od osoby ubiegającej się o zatrudnienie oraz od osoby zatrudnionej na określonych stanowiskach pracy oświadczenia o niekaralności lub informacji w tym zakresie z Krajowego Rejestru Karnego. Takie uprawnienie przyznała pracodawcom od 27 czerwca 2018 r. ustawa o zasadach pozyskiwania informacji o niekaralności osób ubiegających się o zatrudnienie i osób zatrudnionych w podmiotach sektora finansowego.
Uprawnienie pracodawców do żądania informacji o niekaralności ma charakter nieobowiązkowy. W przypadku skorzystania z tego prawa pracodawca będzie ponosił koszt uzyskania informacji z KRK. Ma on bowiem obowiązek niezwłocznie zwrócić osobie, która na jego żądanie wystąpiła do KRK, równowartość poniesionej opłaty za uzyskanie informacji o niekaralności.
Jest to istotna zmiana w kontekście wejścia w życie 25 maja 2018 r. rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2016/679 z 27 kwietnia 2016 r. w sprawie ochrony osób fizycznych w związku z przetwarzaniem danych osobowych i w sprawie swobodnego przepływu takich danych oraz uchylenia dyrektywy 95/46/WE (ogólne rozporządzenie o ochronie danych, dalej RODO). Zgodnie bowiem z RODO przetwarzania danych osobowych dotyczących wyroków skazujących oraz naruszeń prawa lub powiązanych środków bezpieczeństwa wolno dokonywać:
- wyłącznie pod nadzorem władz publicznych lub
- jeżeli przetwarzanie jest dozwolone prawem UE albo prawem państwa członkowskiego przewidującymi odpowiednie zabezpieczenia praw i wolności osób, których dane dotyczą (art. 10 RODO).
Zgodnie z RODO w przypadku braku odpowiedniego przepisu prawa krajowego przetwarzanie danych pracowniczych dotyczących niekaralności jest wątpliwe nawet za zgodą pracownika. Nowa ustawa o pozyskiwaniu informacji o niekaralności stwarza więc dla wskazanych pracodawców taką podstawę do żądania informacji dotyczących niekaralności.
Uwaga!
Informacji o niekaralności można żądać od osób zatrudnionych na podstawie stosunku pracy, umowy o dzieło, umowy-zlecenia, umowy o świadczenie usług, umowy agencyjnej lub innej umowy o podobnym charakterze.
Pracodawcy, którzy mogą żądać informacji o niekaralności
Omawiana nowelizacja określa bezpośrednio i w sposób wyczerpujący pracodawców, którzy uzyskają uprawnienie do weryfikacji niekaralności osób ubiegających się o zatrudnienie i osób zatrudnionych (art. 2 ustawy o zasadach pozyskiwania informacji o niekaralności osób ubiegających się o zatrudnienie i osób zatrudnionych w podmiotach sektora finansowego). Regulacja będzie miała zastosowanie do podmiotów krajowych, oddziałów podmiotów zagranicznych oraz do podmiotów zagranicznych działających transgranicznie na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej.
Uprawnienia weryfikacyjne pracodawcy
Podmiot sektora finansowego może żądać od kandydata do pracy, jak również od osoby zatrudnionej na terytorium Polski, udzielenia informacji o niekaralności:
- w przypadku osoby zatrudnionej - nie częściej niż raz na 12 miesięcy, a także każdorazowo w przypadku, gdy:
- poweźmie uzasadnione podejrzenie, że osoba ta została skazana za przestępstwo, o którym mowa w ustawie, lub
- zamierza powierzyć tej osobie pracę na innym stanowisku, objętym ustawą, a osoba ta wyraziła zgodę na powierzenie jej pracy na tym stanowisku;
- w przypadku osoby zatrudnionej na stanowisku innym niż objęte ustawą – jeżeli zamierza powierzyć tej osobie pracę na stanowisku objętym ustawą, a osoba ta wyraziła zgodę na powierzenie jej pracy na tym stanowisku.
Informacje o niekaralności nie obejmują danych o skazaniach, które uległy zatarciu.
Udzielenie podmiotowi sektora finansowego informacji następuje w formie oświadczenia osoby, której informacje te dotyczą.
Podmiot sektora finansowego ma prawo żądać udokumentowania udzielonych informacji, z tym że takie udokumentowanie może nastąpić wyłącznie przez przedłożenie temu podmiotowi informacji z Krajowego Rejestru Karnego. Taka informacja nie może być wydana wcześniej niż 3 miesiące przed dniem jej złożenia pracodawcy.
Osoba zatrudniona udziela informacji o niekaralności oraz przedkłada informację z KRK o niekaralności w terminie 14 dni od dnia żądania, chyba że niedochowanie tego terminu nastąpiło bez jej winy. W takim przypadku osoba zatrudniona udziela informacji lub przedkłada informację w terminie 7 dni od dnia ustania przyczyny uchybienia terminowi.
Sankcje za nieudzielenie informacji o niekaralności
Nieudzielenie przez osobę ubiegającą się o zatrudnienie informacji o niekaralności lub nieudokumentowanie tej informacji, a także udzielenie informacji potwierdzających skazanie prawomocnym wyrokiem za przestępstwo wskazane w omawianej ustawie mogą stanowić przyczynę niezatrudnienia tej osoby.
Przypisy / Źródła / Podstawa prawna
- art. 1–8 ustawy z 12 kwietnia 2018 r. o zasadach pozyskiwania informacji o niekaralności osób ubiegających się o zatrudnienie i osób zatrudnionych w podmiotach sektora finansowego – Dz. U. z 2018 r., poz. 1130;
- art. 10 rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2016/679 z 27 kwietnia 2016 r. w sprawie ochrony osób fizycznych w związku z przetwarzaniem danych osobowych i w sprawie swobodnego przepływu takich danych oraz uchylenia dyrektywy 95/46/WE (ogólne rozporządzenie o ochronie danych) - Dz. U. UE. L. z 2016 r., Nr 119, str. 1.
Możesz zobaczyć ten artykuł, jak i wiele innych w naszym portalu Controlling 24. Wystarczy, że klikniesz tutaj.
Źródło: Monitor Prawa Pracy i Ubezpieczeń nr 7/2018
